میرحسین و آقاصادق!
در میان شاگردان میرحسین خوشنویسباشی خوشنویس برجستهء دورهء قاجار که معاصر با مرحوم میرزا غلامرضا اصفهانی میزیسته و در نگارش سیاهمشق با حال و هوای خاص و شوریدهوارش دست و تبحّر بسزایی داشته است، یک نام میدرخشد: آقا صادق!
در تصویر اوَل، دوسطری بسیار زیبا، باصفا و نفیسی از میرحسین را مشاهده میکنید که به شهادت کلام انتهای مصراع دوم، سرمشقی است که برای همین آقا صادق نگاشته است. این قطعه در مجموعهء خصوصی استاد حسین عتیقی مقدّم بوده (و هست؟) که از کتاب مرقَع رنگین، جلد دوم، صفحهء ۴۳ اسکن کردهام.
در تصویر دوم سیاهمشقی میبینید که میرحسین در خلال آن به تفقّد نسبت به آقاصادق که انگار فامیلیاش افشار بوده، پرداخته است. متن سیاهمشق این است:«میرزا صادق بسیار جوان خوبیست امیدوار است که گوی خوشنویسی را خواهد زد بشرط آنکه در مشقکردن کوتاهی نکند طاعت از دست نیاید گنهی باید کرد در دل دوست بهر حیله رهی باید کرد».
این قطعه از آلبوم «سلسلهء قلم» که به همّت جناب سبزهکار در سال ۶۸ به زیور طبع آراسته گردید، اسکن شده است.
از قرار معلوم آقاصادق در مکتب مرحوم میرحسینَ خوب شاگردی کرده و به مدارج بالایی در این خصوص نایل شده است.
تصویر سوم به اعتبار یادداشت ِ زیر قطعه این شک را ایجاد میکند که شاید اثر محصول دست و پنجهء آقاصادق افشار در سال ۱۲۸۷ قمری باشد که به نام استادش میرحسین رقم خورده است.
شاید هم یادداشت مزبور، به نام مالک قطعه اشاره دارد و با این وصف، این سیاهمشق خوشترکیب را میرحسین ترک نگاشته و به آقاصادق تقدیم کرده است. امضای «المذنب الرّاجی میرحسین» که در انتهای سیاهمشق خودنمایی میکند، این نظر را قوّت میبخشد.
با تشکّر از دوست اصفهانیام آزرم که اسکن ِ این قطعه را در اختیار بنده گذاشتند و آنگونه که ابراز کردند عکسی است سیاه و سفید که انگار نسخهء اصلش به خارج از کشور برده شده است.