تازهترین سطرنویسی رضا شیخ محمدی
بهار عمر خواه ای دل وگرنه این چمن هر سالچون نسرین صد گل آرد بار و چون بلبل هزار آردشعر: حافظ / تحریر: اواخر مهر ۹۰ / عرض قلم: ۳ میلیمتر اندازهء اصلی اثر: ۲۸ در ۵ سانتیمتنر
لیبلهای نمایشگاه نگاه گذر / برای رویت نسیم شیبانی
چهار برگ فاکس به دست خانم حدادی برسد. همراه هر لیبل کد مربوطه را هم قرار دهید
۰۲۱-۸۸۷۵۳۷۵۸
1* بسم الله الرحمن الرحیم / استاد عبدالله ستارپور / 900 هزار تومان
۳* حمد / خط: رضا شیخ محمدی / 200 هزار تومان
۴ *ثلث قرآنی / استاد مثنی العبیدی / 400 هزار تومان
۵* ان الحسین مصباح الهدی و سفینه النجاه / ثلث استاد مثنی العبیدی / 600 هزار تومان
۶* هیچ! (خیام) / خط: رضا شخ محمدی / 220 هزار تومان
۷* چلیپا / خط: عبّاس سلطانآبادی / 170 هزار تومان
۸* چو ایران نباشد تن من مباد / خط: استاد سید علی فخاری / 250 هزار تومان
۱۰* دارم از زلف سیاهش گله (حافظ) / خط رضا شیخ محمدی / 320 هزار تومان
۱۲* نامه به خط شکستهنستعلیق تحریری / منسوب به سیّد علیاکبر گلستانه / 650 هزار تومان
۱۳* نام کاتب / خط رضا شیخ محمدی / 200 هزار تومان
۱۴* ماه تمام / خط رضا شیخ محمدی / 90 هزار تومان
۱۵* برگی از دیوان جامی / دورهء صفوی / 280 هزار تومان
۲۰* کشتی ارباب هنر / خط: رضا شیخ محمدی / 220 هزار تومان
۲۱* در شب عیدم پریرخ بیحجاب آمد برون / خط رضا شیخ محمدی / 250 هزار تومان
۲۲* زدهام فالی / خط رضا شیخ محمدی / 100 هزار تومان
۲۵* صفحهای از قرآن به خطّ نسخ / 290 هزار تومان
۲۸* سیاهمشق کولاژ / کار: امیر عاملی قزوینی / 300 هزار تومان
۲۹* مژده ای دل! / خط رضا شیخ محمدی / 150 هزار تومان
۳۱* سطر به خط استاد علی شیرازی / 170 هزار تومان
۳۵* به نام خداوند جان و خرد (فردوسی) / 100 هزار تومان
۳۷* سیاهمشق دلنگاری / خط رضا شیخ محمدی / 110 هزار تومان
۳۸* درخت(حدیث نفس) / خط رضا شیخ محمدی / 160 هزار تومان
۳۹* مژده ای دل!(حافظ) / خط رضا شیخ محمدی / 150 هزار تومان
۴۰* و ان یکاد / خط رضا شیخ محمدی / 200 هزار تومان
۴۲* شهر پرکرشمه / خط: رضا شیخ محمدی / 600 هزار تومان
۴۵* تعالی الله / خط: رضا شیخ محمدی / 110 هزار تومان
۴۷* از نی کلک! / خط رضا شیخ محمدی / 150 هزار تومان
۴۸* چراغی که به خانه رواست / خط رضا شیخ محمدی / 90 هزار تومان
۴۹* قطعهای از یکی از صفحات قرآن / دورهء تیموری / 200 هزار تومان
۵۱* قرآن کریم آیهء سورهء بروج/ خط رضا شیخ محمدی / 110 هزار تومان
۵۲* سیاهمشق شکسته / خط: امیرمیثم سلطانی / 100 هزار تومان
۵۴* کلامی از امام خمینی(ره) / خط: علی رضائیان / 130 هزار تومان
۵۵* چلیپا (شعر: حافظ) / خط: رضا شیخ محمدی/ 200 هزار تومان
۵۸* عاقبت خواهم بدان الفتسرا محمل کشید / خط رضا شیخ محمدی / 90 ه.ت
۵۹* هیچ (خیام) / خط: رضا شیخ محمدی / 220 هزار تومان
۶۳* نیزه بریزید! / خط: رضا شیخ محمدی / 80 هزار تومان
۶۴* آیهای از قرآن / خط: رضا شیخ محمدی / 270 هزار تومان
۶۵* بهتر از خط نیاید از دستم! / خط: رضا شیخ محمدی 220 هزار تومان
۶۶* حافظا! / خط: رضا شیخ محمدی / 550 هزار تومان
۶۹* جز آستان توام در جهان پناهی نیست / خط شکسته: هادی پناهی/ 200 هزار تومان
۷۰* نسخ رنگینویسی قرآنی / خط: ابوالفضل خزاعی / 160 هزار تومان
۷۳* سیاهمشق دلنگاری / خط رضا شیخ محمدی / 180 هزار تومان
۷۴* هاتفی از گوشهء میخانه / سیاهمشق: رضا شیخ محمدی / 100 هزار تومان
۷۶* دو برگ قرآن تیموری / قدمت هفتصد ساله / 300 هزار تومان
۷۸* نسخ قدیمی / 300 هزار تومان
۷۹* چلیپا / استاد اجل غلامحسین امیرخانی / 2500000 تومان
۸۰* منم آن شاعر ساحر! / خط: رضا شیخ محمدی / 90 هزار تومان
۸۲* در کعبه شد پدید!/ خط: رضا شیخ محمدی / 350 هزار تومان
۸۴* دارم از زلف سیاهش گله / خط: رضا شیخ محمدی / 70 هزار تومان
۸۸* شکستهنستعلیق / متن: امیلی دیکنسون / خط: میثم سلطانی / 150 هزار تومان
۸۹* برگی از دیوان لیلی و مجنون / دورهء صفوی / 500 هزار تومان
*90 شفاعتی لاءهل الکبائر من امّتی / استاد عبّاس بغدادی / 270 هزار تومان
91* نسخ قرآنی و رقاع / استاد سیّد محمّد حسینی موحّد / 400 هزار تومان
93* ثلث قرآنی / استاد عبّآس بغدادی / 600 هزار تومان
94* سورهء مبارکهء حمد / استاد عبّاس بغدادی / 700 هزار تومان
103* چلیپای ناد علی / خط: عباس سلطانآبادی / 200 هزار تومان
*104 چلیپای شکسته شعر نظامی / خط: استاد محمّد حیدری / 200 هزار تومان
108* نگارش نام کتاب برای چاپ / خط ثلث / تحریر: استاد سیّد محمّد حسینی موحّد
109* نسخ منسوب به وصال شیرازی یا فرزندانش و اشرفالکتّاب اصفهانی / 400 هزار تومان
110* سطر نستعلیق / استاد علی شیرازی / 170 هزار تومان
114* سطر / استاد محمدعلی قربانی / فروردین 86
116* در کعبه شد پدید / 70 هزار تومان
117* طعنه بر عیب دیگران چه زنیم؟ / خط: رضا شیخ محمدی / 170 هزار تومان
118* علی ای همای رحمت / خط: رضا شیخ محمدی / 110 هزار تومان
119* شب وصل است و طی شد نامهء هجر / خط: رضا شیخ محمدی / 200 هزار تومان
120* فیض نخست و خاتمه / خط: رضا شیخ محمدی / 90 هزار تومان
121* سیاهمشق دلنگاری / خط: رضا شیخ محمدی / 150 هزار تومان
122* حافظ تو ختم کن که هنر خود عیان شود / خط: رضا شیخ محمدی / 200 هزار تومان
124* حکمتی از بهارستان جامی / خط: رضا شیخ محمدی / 120 هزار تومان
126* منم آن شاعر ساحر / خط: رضا شیخ محمدی / 150 ه.ت
127* در ره خاندان / خط: رضا شیخ محمدی / 70 هزار تومان
128* منطق قربانیان کوی منا / خط: رضا شیخ محمدی / 90 هزار تومان
131* لعبتی از جنس فلسفه و وسوسه / 90 هزار تومان
136* سیاهمشق / خط : مرحوم ملک الخطاطین (شاگرد میرزا رضای کلهر)/ 300 هزار تومان
139* گر چه ما بندگان پادشهیم / خط: رضا شیخ محمدی /
170 هزار تومان
140* تنزل الملائکه / خط: رضا شیخ محمدی / 200 هزار تومان
144* نامهء قائممقام فراهانی به همسرش / خط رضا شیخ محمدی / 250 هزار تومان
145* غمت در نهانخانهء دل نشیند / خط رضا شیخ محمدی / 150 هزار تومان
146* فالله خیر حافظا / خط رضا شیخ محمدی / 220 هزار تومان
148* فیض نخست و خاتمه / خط: رضا شیخ محمدی / 100 ه.ت
180* مبداء و منتها / خط: رضا شیخ محمدی / 180 هزار تومان
195* بلغ العلی / خط: رضا شیخ محمدی / 200 هزار تومان
200* نور جمال فاطمه / خط: رضا شیخ محمدی / 180 هزار تومان
201* به یاد دوست / خط رضا شیخ محمدی / 170 هزار تومان
202* از ما گذشت / خط: رضا شیخ محمدی / 200 هزار تومان
203* عاشق مخمور / خط: رضا شیخ محمدی / 270 هزار تومان
204* عنبرافشان / خط: رضا شیخ محمدی / 170 هزار تومان
205* آیتالکرسی / خط: رضا شیخ محمدی / 160 هزار تومان
206* به نام خداوند جان و خرد (فردوسی) / خط: رضا شیخ محمدی / 250 هزار تومان
207* نسبح بحمدک / خط: رضا شیخ محمدی / 90 هزار تومان
208* شیههء اسبان! / خط: رضا شیخ محمدی / 90 هزار تومان
209* احوال حسین رازقی / خط: رضا شیخ محمدی / 80 هزار تومان
210* آغاز و انجام جهان / خط: رضا شیخ محمدی / 250 هزار تومان
211* وحشت عجیب! / خط: رضا شیخ محمدی / 100 هزار تومان
212* صدیقان متحدالجنس! / خط: رضا شیخ محمدی / 200 هزار تومان
213* کلک تو خوش نویسد / خط: رضا شیخ محمدی / 90 هزار تومان
214* دست عتاب حق / خط: استاد رسول مرادی و رضا شیخ محمدی / 100 هزار تومان
215* غلام نرگس مست / خط: رضا شیخ محمدی / 200 هزار تومان
216* کوثر / خط: رضا شیخ محمدی / 200 هزار تومان
217* چاپ دستی (سیلک اسکرین) / خط: رضا شیخ محمدی / 180 هزار تومان
218* پنج روز! / خط: رضا شیخ محمدی / 90 هزار تومان
219* فالنامه / خط: رضا شیخ محمدی / 60 هزار تومان
220* اسباب طرب / خط: رضا شیخ محمدی / 100 هزار تومان
221* وقایع اتفاقیه / خط: رضا شیخ محمدی / 90 هزار تومان
222* گنجشک و شاهین! / خط: رضا شیخ محمدی / 150 هزار تومان
240* یا امام رضا ادرکنی / خط: رضا شیخ محمدی / 230 هزار تومان
برگزاری یازدهمین نمایشگاه انفرادی خوشنویسی رضا شیخ محمدی
یازدهمین نمایشگاه انفرادی خوشنویسی رضا شیخ محمدی
(به همراه آثاری از کلکسیون شیخ)
۸۱ تابلو
از شنبه ۲۳ مهر تا ۵ آبان ۹۰
تهران / نگاهگذر متروی شهید بهشتی
۰۲۱-۸۸۵۲۳۰۵۰
من و ایزدخواه
درنگی بر شیب ایرانیکی نستعلیق

از عواملی که به سختی و دیریابی خطّ نستعلیق و البته جذابیّت و خاصبودن آن دامن میزند، حالت ایرانیکی حروف و کلمات آن است که به ظاهر موجب بیتعادلی و «ناامنی واژگانی» میشود؛ اما به یمن تمهیداتی خاص، در کلیّت، تعادل و امنیّت بصری برقرار است. از وظایف نستعلیقنویس، کنترل میزان چرخش کلمه و
حرف به راست و پرهیز از افراط و تفریط در این خصوص است. برخی کلمات گولزنندهاند و خوشنویس را به اجرای افراطی یا تفریطی شیب مبتلا میکنند. برای مثال در کلمهء «معانی» عین را نباید شیبدار نوشت. سالهاست به هنرجویانم توصیه میکنم که «عین» را شیبه عقابی که به افق مینگرد، بنویسید. در تصویر مشاهده میکنید که میرزا غلامرضا عین معانی را طوری نوشته که عقابش به درّه مینگرد. در واقع گاه بخشهایی از یک کلمه را باید فاقد شیب ایرانیکی نوشت و به شیب کلی کلمه بسنده کرد.
یکی از کلمات نستعلیق که اجرای مشکلی دارد، کلمهء «بی» است. در این پست اجراهای میرعماد، میرزا غلامرضا، استاد امیرخانی (اجرای رسمالخطّ و آدابالخطّ ایشان) و استاد موحّد 
(عبدالرضایی؟) تقدیم میشود. در اجرای موحّد تناقضی مشهود است: به نظر میرسد شروع کلمه حالتی کاملا ایستا و عمود بر خطّ کرسی دارد؛ اما کلیّت کلمه شیب ایرانیکی خوبی دارد. در دیگر اجراها این تناقض مشهود نیست.
طنزهای خط / قسمت اول
افزودن موضوعی تازه به موضوعات این وبلاگ تحت عنوان «طنزهای خط!» بیراه نیست. عنصر طنز برای بیان مطلب از راه غیرمتعارف، کارکرد خوب و نافذی دارد. پیش از این به لحاظ دستی که در سرودن اشعار طنز داشتهام، ناخنکی هم به موضوع خوشنویسی زدهام. (اینجا) ولی علیالحساب منظورم نگاه طنزآمیز به خطوط خوشنویسان همراه با ارائهء تصویر آثار به عزم تلنگرزدن به ذوق کاربران علاقمند است. پس هدف از طنزآوری نه صرف سرگرمی و بذلهگویی و خدای ناکرده استخفاف و استهزاء که استفاده از چاشنی مزّهپرانی برای «شکل دگر آموختن» است. چون غرض، جدّی است، باکی از شوخی حتی با بزرگان خطّهء خط نیست. با این حال نظرات دوستان در این باب شنیدنی و راهبردی است و میتوان بر اساس آن برای ادامهء پویش این راه راسختر و مصمّمتر شد یا احیانا این روند را متوقّف کرد. تجربهء نخست را بخوانید:
نمیدونم چرا این هنرمندا اینجورین؟ یه جاهای از در دروازه رد نمیشن؛ یه جاهایی از سوراخ سوزنم با دندهء پنج عبور میکنن. هدفشون چیه واقعن؟ اذیّتکردن مخاطب و سر به سر گذاشتن باهاش؟ یا که بگن ما اینیم! نفسکش! یا: اگه در هنر قانونیم هس، ما تعیین میکنیم و اگه دیگرانم چهارچوبی وضع کردن، ما حق داریم به سود مصالحی که خودمون تشخیص میدیم بشکنیمش. به تصویر نگا کنین: آقای خطاط که توی این قطعه هم از خدا پوزش خواسته هم از خلق خدا، زیر کلمهء «در طلب»رو که خالیه و لازم بوده با چیزی پر بشه، به امون خدا رها کرده. از اونور کلمهء «یث»رو که نیازی نیس زیرش پر شه، شیبدار نوشته تا «حد»رو پایینش زورچپون کنه!
جلّ الخالق!
احوال و آثار علیرضا بخشی
مهندس علیرضا بخشی در شمار خوشنویسان قم، استاد انجمن خوشنویسان این شهر و در سنوات اخیر سکّاندار ریاست این انجمن است. وی در کارنامهء هنریش تحریر قرآنی به خطّ نسخ را دارد که چاپخانهء بزرگ اسوه به چاپ آن مبادرت کرده است. بخشی سالها در ادارهء اوقاف و نیز میراث فرهنگی قم شاغل بوده است. صحیحتر اینکه این دو اداره مفتخرند که هنرمندی خوشدست در نگارش خط، عهدهدار برخی کرسیهای مدیریّتی آنها بوده است. به یمن و در سایهء این همکاری، خطّ علیرضا بخشی (در قالبهای نسخ، ثلث و نستعلیق) زینتبخش برخی امامزادهها و اماکن تاریخی و زیارتی قم است. کتیبهء نستعلیق سردر امامزاده علیبن جعفر(ع) و گلزار شهدای قم که تصویر آن را که با دوربین کانن اس.تری.آی.اس ثبت کردهام، از این موارد است.
چلیپای نستعلیق وی (خریداریشده از میثم سلطانی به ۱۵ ه.ت) که در حال حاضر در مجموعهء بنده است، ماهها در برنامهء مشاعرهء تلویزیون با اجرای دکتر اسماعیل آذر به عنوان میانبرنامه مورد استفاده قرار گرفت. تصویرش را از وب حاضر (اینجا) برداشتند و هنوز موفّق به اخذ پورسانت از سیما نشدهام. (در واقع هنوز اقدام نکردهام).
بنگرید به نمونهء روجلدنویسی علیرضا بخشی که به سفارش شیخ صادق مرادی همسر خواهرم برای کتاب پدرم آیةالله تاکندی تحریر کرد و در آن توانایی دست او در اقلام ثلث، نسخ و دیوانی قابل ارزیابی است.
لینکها و عکسهای مرتبط با علیرضا بخشی:آواز من در تاریخ ۱۲ آذر ۸۸ در ماشین علیرضا بخشی که به رانندگی او به همراه استاد حسن آهنگران (موءسس انجمن خوشنویسان قم) به جایی میرفتیم و جناب آهنگران هم بعد از من چند بیت خواند: >>> اینجا
تضییع حقوق تذهیبکاران

داشتن دو اسکن از آثاری که تحریر میکنم (یکی قبل از تذهیب، یکی بعد از آن) و مقایسهء آنها مرا به تاءثیر انکارنشدنی هنر تذهیب به عنوان مکمّل و متمّم خطّاطی و راهی برای رفع و رجوع نقائص احتمالی کارم (خصوصا که از آن دسته خوشنویسانم که تحریر مجدّد یک قطعه را خوش ندارم و اگر هم چنین کنم، دل از نسخهء اول نمیکنم) باورمند کرده است. البتّه برخی تذهیبها لطمهزننده هم هست.
اثری در این پست به نمایش میگذارم که پیشتر در اینجا بدون تذهیب ارائه شد و این بار هماغوش با هنر دوست نگارگر قزوینیام مهرداد لطفی پور (اجرای مرداد ۹۰) تقدیم آستان دوستان میشود.
تحریر مصراع نخست از این بیت خواجه است که: «به عجب علم نتوان شد ز اسباب طرب محروم / بیا ساقی که جاهل را هنیتر میرسد روزی» و در شمار قطعات قصارنویسی (و نه قصارمشقنویسی) بنده است؛ بدین معنا که کلمات و اجزا از حالت سادهء ترکیبی که در سطرنویسی رایج است، فاصله گرفته و علاوه بر انتخاب دانگ درشتتر، رو به ترکیب پیچیدهتر و تواءم با اتّفاقات بصری بیشتر آوردهام. با این حال از آنجا که این اثر فاقد گلاویزیهای سیاهمشقی جز در یک مورد است، در ردهء «قصارمشق» قرارش نمیدهیم.
مقایسهء چلیپاهای فاخر حضرت میرعماد با همان آثار با حذف عنصر تذهیب (به مدد نرمافزار) و پاسخ به این پرسش که آیا این آثار بیتلفیق با نگارگری هم بینقص است یا خیر، موضوع تحقیق و بررسی مستقلیست که جایش خالیست.
این بنده در شمار خوشنویسانی هستم که تذهیب و تذهیبکار را دوست دارم و گاه حتی در حدّ پنجاه درصد برای آنها در جلوهبخشی به آثار نستعلیقم نقش قائلم و این تا آنجاست که نرخ نهایی یک تابلو را با عنایت به دستمزد پرداختی به تذهیبکار تعیین کردهام. اگر نگارگر ۳۵ ه.ت حقّالعمل گرفته است، قیمت تابلو را حدود دوبرابر آن درنظر گرفتهام نه بیشتر. شاهدیم گاه ۷۰ ه.ت برای تذهیب اثر پرداخت میشود و قیمت اثر پنج میلیون تومان لحاظ میشود. اگر نقش تذهیبکار در چنین اثری اینقدر نازل است که عمدهء قیمت تابلو را خوشنویسیش تعیین میکند، چرا اصلا تذهیب میشود؟ و اگر نقش موءثری دارد، چرا دست کم یک سوم تا یک پنجم از عواید حاصل از فروش تابلو به تذهیبکار پرداخت نمیشود؟
و اگر دستمزد مذهّب قبل از قیمتگذاری به او پرداخت شده، چرا قیمت نهایی تابلو از سه و نهایتا پنج برابر آنچه به تذهیبکار پرداخت شده، بیشتر در نظر گرفته میشود؟
رباعی نستعلیق در موزهای در جیپور هندوستان
با دشمن و دوست فعل نیکو، نیکوست
بد کی کند آنکه نیکیش عادت و خوست؟
با دوست چو بد کنی شود دشمن تو
با دشمن اگر نیک کنی، گردد دوست
رباعی به خطّ نستعلیق که برخلاف شیوهء مرسوم، مصراع دوم در زیر مصراع اول نوشته شده و ترجمهء شعر نیز در زیر آن به زبان سانسکریت(؟) آمده است. در مصراع دومَ برای اصلاح وزن شعر، کلمهء نوشتهشده را به «نیکیش» تغییر دادم.
مکان: موزهای در شهر تاریخی جیپور هندوستان / عکّاس: رضا شیخ محمّدی / خرداد ۸۹ شمسی
مونتاژ مضامین ظاهرآ مختلف و باطنآ همافق

میخواهیم صفحهء سفیدی را با عناصر خطّ نستعلیق صفحهآرایی کنیم. چه کنیم؟ به نگارش سطری بسنده کنیم؛ یا چلیپایی بنگاریم و در لچکی بالایش یکی از اسماء جلاله را با سایز کوچکتر بنویسیم و در فضای قرینهء پایینش امضایی و تاریخی یا ثبت مکان نگارش یا نام شاعر؟ یا متنی عربی بنگاریم و ترجمهاش را با قلم کوچکتر در زیر آن بنویسیم و تمام؟
استفاده از سایزهای متعدّد قلم و قالبهای گوناگون (کتابت، چلیپا، قصارنویسی) در یک صفحه به شرط آنکه با همزیستی خوبی در کنار هم قرار گیرند، فضای نیکو و چشمنوازی را تولید میکند. مضافا بر اینکه میتوان برای غنای محتوای قطعه از روشی سود برد که به زعم بنده شاخصترین هنرمند خوشنویس در این عرصه استاد امیرخانی است. مُکرّرآ دیدهام که ایشان دو مطلب به ظاهر متفاوت را به اعتبار ارتباط معنوی آنها با یکدیگر است، کنار هم قرار داده است. بنگرید به قطعهء «فوفَ کُلِّ ذی برّ برٌّ حتّی قٌتل فی سبیل الله فلیس فوقه بر» که در دانگ جلی در اواسط دههء ۶۰ اجرا و چاپ شده است.
نخست اینکه این اثر حتّی اگر به سفارش یک ارگان دولتی خلق شده باشد، ادای دین کاتب به موضوع ارزش مقام شهادت در مقطعی است که کشور ما درگیر نائرهء جنگ تحمیلی بود و هر روز پیکر شهیدی بر فراز دستان امّت تشییع میشد. به تصوّر حقیر کیفیّت نگارش این قطعه به لحاظ برخورداری از موءلّفههایی همچون دوایر متعدّد و مُردّف که از ترکیبهای مورد علاقهء امیرخانی است، بیگانه با درونیّات این کاتب نیست. (حتّی آن بخش از باورهای او که شاید به لحاظ برخی خصوصیّتهای فردی یا دلخوری از برخی سلیقهها مایل به فریادکردن آن نباشد.)
معتقدم تاءثیر آثاری از این دست و سنخ، بیشتر است تا نمونههایی با اجرای بد ولی با محتواهای ظاهرا ارزشمدار و تحریرشده از سوی چهرههایی با آرایش مذهبی.
آنچه در این اثر امیرخانی مدّنظر حقیر در این پست است، آن است که به جای ترجمهء مستقیم حدیث عربی، از بیت مناسبی که همان فحوا و محتوا را میگوید، استفاده شده است. طبق مضمون حدیث، بالاتر از هر نیکی، نیکی دیگری است؛ تا جایی که فرد به فیض عظمای شهادت برسد. در این حال دیگر خیری فراتر از آن نمیتوان سراغ کرد. بیت ِ «همچو حافظ غریب در ره عشق / به مقامی رسیده ام که مپرس» نیز از درجه و مقام توصیفناپذیری که سالک مسیر عشق بدان نایل شده، سخن رفته است.
در این پست، اثری از خودم (تحریرشده در زمستان ۸۸) نیز تقدیم میکنم با این مضمون:
«و لقد آتیناک سبعا من المثانی و القرآن العظیم»
طبق نظر مفسّرین، این آیهء شریفه (سورهء حجر آیهء ۸۷) به سورهء مبارکهء حمد اشاره دارد. این ایده به ذهنم رسید که خوب است این آیه را قصارمشقش کنم و با تحریر سورهء حمد در یک قاب به دست تذهیبکار بسپرم. فعلا در این پست این دو اثر را جدا از هم میبینید.
در اثر دیگری که در دی ۸۸ تحریر کردم و بعدها به تذهیب دوست نگارگر قزوینیام مهرداد لطفیپور مُزیّن شد، بیتی از حضرت حافظ به جای ترجمهء آیهء شریفهء قرآن: «و ما نقموا منهم الا اءن یوءمنوا بالله العزیز الحمید» (سورهء بروج، آیهء ۸) نشسته است:
«فلک به مردم نادان دهد زمام مراد / تو اهل دانش و فضلی همین گناهت بس!»
خوشنویسی که مضامین به ظاهر مختلف - و باطنا همافق - را اینگونه در کنار هم مونتاژ میکند، به نحوی از انحاء فراتر از یک خوشنویس ظاهر شده و به یک کار آخوندی و تفسیری دست یازیده است.
لینک مرتبط: مجاورنویسی معنادار یک آیهء قرآن با بیتی از حافظ
لینک مرتبط: خط شیخ و نگارگری نسرین حقیقت
کتابت برگی از کتاب جامی
خنده به ریش کمپشت و تُـنُـک شیخ
چند روز پیش پستی تقدیم کردم؛ حاوی خطّ بنده و تذهیب سرکار خانم طیّبه پایبست. (اینجا)
دوستی به نام «یه دوست» در کامنتدونی این پست (اینجا) ابراز کرد:
«قبلنا کارای خودتو واترمارک نمیکردی از طبعاته فوق ممتازه؟» در جوابش آوردم:
«ربطی به مدارکم نداره. اینو به خاطر تذهیب طیّبه واترمارک کردم.» دوباره نوشت:
«یعنی قویتره تذهیبها مرآتیه؟» و جواب شنید:
«مگه ملاک تذهیب، مرآتیه و بقیهء تذهیبها باید با کار ایشون سنجیده بشه؟» نوشت:
«منظورم اینه که چندان قدرتمند نیست که بخوای واترمارکش کنی یا اگه هم باشه تو در مقامه تشخیصش نیستی! افتاد الان؟» این بار در پاسخ عرض میکنم:
اینکه تذهیبهایی رو که استاد رامین مرآتی در سنوات پیشین برام انجام داده (مثل اینها) واترمارک نکردم و تذهیب طیّبه رو آره, به قوّت اثر خانم پایبست نسبت به مرآتی برنمیگرده. به خاطر اینه که به مرور مشاهده کردم: تذهیبهایی که جدای از خط هستند و حالت حاشیه و کمربند دارند, بیشتر در معرض خطر ربودهشدن توسّط گرافیستهای راحتطلب هستند. اونا عین آب خوردن این حواشی رو با فتوشاپ از خط من جدا میکنن؛ خط رو راحت میندازن کنار و یه خط یا متن دیگه میذارن جاش و به ریش کمپشت و تُنُک من قاهقاه میخندند. خب به من برمیخوره. یا همه رو بندازن کنار یا خط منم استفاده کنن.
وگرنه همانطور که اشاره کردی سیاستم در اصل این نیست که آثار خودم را در این وب واترمارک کنم. دلیلشم اینه که دلم میخواد اینور اونور استفاده و حتّی سرقت بشه! هر از گاهی که تصادفی میبینم کارامو روی جلد کتابها یا لابلای برنامههای مختلف تلویزیونی یا توی روزنامه و مجلّه و حتّی تابلوهای سردر بوتیکفروشیها (اینجا) استفاده کردن, کیف میکنم. اگر هم احیانن بتونم ازشون پورسانت بگیرم که خیلی عالی میشه. انگار در دیزی رو باز گذاشتم و از غفلت گربههای بیهوا و بیحواس استفاده میکنم. معمولن بعد از استفاده که کار از کار میگذره، میشه داد و قال راه انداخت که به چه مجوّزی کار مارو در این پوستر یا روی این لوستر استفاده کردین؟ پس دست کم یه چیزی هم به ما بدین.
بنابر این برای فروش اسکن تابلوهای خوشنویسیم کیسه ندوختم (همچنانکه در خصوص فروش اسکن از آثار خوشنویسی دیگران کیسه دوختهام) در اصل هم و غمّم اینه که اصل اثر رو بتونم به قیمتی که دست کم هزینهء تذهیب و پاسپارتوشو پوشش بده، بفروشم. اگه یه چیزیم بابت نگارشش برای من بماسه، برام بسه. گاهی حتی حاضرم خط خودمو رایگان حساب کنم. مثلن همین اثر اخیر رو بابتش 50 هزار تومان به طیّبه پایبست بدهکارم و شاید حتّی اگه یک نفر پیدا بشه اینو 55 ه.ت بخره، بهش بدم تا بتونم بدهمیو به این خانم صاف کنم.
الان توی کتاب نگارگران استان قم دو اثر تذهیب از سیّد محمّدحسین سیّدکریمی چاپ شده که هر دوش در اصل روی کارهای خوشنویسی من انجام شده: بابت یکی 50 ه.ت (اینجا) و بابت دیگری 200 ه.ت به سیدکریمی دستمزد دادم. ولی دریغ از اینکه اثری از خطوط من در وسط این تذهیبها دیده شه! (اینجا)
اسکن این آثار رو وقتی قرار بود کتاب نگارگران چاپ بشه، خود سیدکریمی ازم گرفت (و ظاهرا هیچ تصویر دیگر و بهتری از تذهیبایی که توی اینهمه سال انجام داده بود، در اختیار نداشت) و بعد از چاپ دیدم که خطوط وسط کلا حذف شده و حواشی فقط چاپ شده که البته باید هم چنین میشد؛ چون کتاب, کتاب تذهیب بود نه خوشنویسی.
البته در کل خوشحال بودم و چاپ این دو اثر نشون داد که اسکنر آ.چهار کانن من – به رغم اونایی که میگن اسکنات به درد کار حرفهای نمیخوره و فقط برای همین خوبه که خوراک برای وبلاگت درست کنی - در حدی هست که حاصلش قابل چاپ در یک کتاب حرفهای باشه. همیشه نگران بودم که نکنه این اسکنهام روزی که قراره کل کارامو با کیفیت بالا توی یک کتاب نفیس مثلا تحت عنوان «مشقنامهء شیخ» چاپ کنم، جواب نده.
بقیهء کارهای کتاب نگارگران رو حسین قدیانی که عکاس حرفهای هست، عکاسی کرده بود.
در ضمن تازگیا به تذهیبکارام میگم که خط منو جوری تذهیب کنید که تذهیبتون حسابی با خط من ممزوج و هماغوش بشه که نشه جداش کرد. نمونهش در سطر من و تذهیب محسن روزگرد که هنوز در وب نذاشتم، ایشون دو قلمبهء مذهّب را در مرز بین حاشیه و خط قرار داد که خواستهء من تاءمین بشه.
در خصوص اینکه این اثر قدرتمند نیس، حرف تو رو قبول ندارم. تازه به فرض اگه از نظر اصول فنّی تذهیب خیلی قوی نباشه ها ولی من دوسش دارم. این نوع حاشیهبندی با گُل رو - گیرم اسمشو بذاری دخملانه و خالتوری و خالهزنکبازی و حتی بزکدوزک دهاتی - دوس دارم. خیلی هم دوس دارم. ینی توی اینهمه سطر که از خودم دادم تذهیب کردن، هیشکی اینجوری تسمهکشی نکرده و دور کارو کمربند نکشیده بود.
درونم سرشار از هیجان و لذّته که میبنیم اینهمه تذهیبکار دارن برام کار میکنن؛ فقط در ازای پول – اونم پولی که اغلب به خاطر مشکلات مالیم و حتی بیبرنامهگیام نمیتونم به موقع به دستشون برسونم. بعضیاشون حتی مستقیم باهام درددل نمیکنن و گلهمندیشون از طُرُق دیگه به گوشم میرسه؛ برای مثال علی بخشی - رئیس کنونی انجمن خوشنویسان قم - دقیقا وختی که بیخبر از همه جا دارم کلاس میذارم پیشش و پز میدم که تونستم فوجی از جماعت نگارگر رو دور خودم جمع کنم و باهاشون ارتباط برقرار کنم، میگه:
«این درست. ولی شنیدم دستمزداشونو به موقع بهشون نمیدی؛ شیخنا!» و تو در آن لحظه دلت میخواد کلّهء خبرچین رو که معلوم نیس کیه و ذهنت به هزار راه میره، بدن دستت تا عین انار آبلمبو کنی.
یا وسط مکالمه با استاد موحّد یهو ایشون میگه: «چرا دستمزد آن تذهیبکار شهر مجاورت رو نمیبری بهش بدی؟» و جالبه این نتیجهگیری: «از قبل هم میشد حدس زد که وقتی با اینهمه تذهیبکار کار میکنی و میری از شهرستان دور تذهیبکار گیر میاری، پیداست در ارتباطت با فلان تذهیبکار مشهور کرجی که دستمزدشو باید جیرینگی بهش بدی، خللی ایجاد شده که رو کردی به تذهیبکارهای مظلوم شهرستانی.»
میخندم! و مهمتر از آن قلبآ شاد و مسرورم که حرف و حدیثهای مربوط به پس و پشت رفتارهای هنری شیخ، هر قدر هم کوبنده و شکننده باشه، نمیتونه ارزش کارهای تولیدشده و به ودیعتنهادهشده در دستان مهربان، گشاده و امین ِ اینترنت رو مخدوش کنه.
به زعم تمام نقائصی که در سیستم هنری من وجود داره، وقتی اینهمه کار داره تولید میشه و میره زیر دست تذهیبکار و اسکنش سر از این وبلاگ که به شدّت دوستش دارم، در میاره و اصلش با مشکلات فراوان به فروش میرسه و خلاصه گردونهء این کار با هر زحمتی هست میچرخه, این ینی موفقیّت من و رجحان ِ عمل بر بیعملی که شماری از همتایان بنده در همین شهر قم بهش مبتلاند: نه املا مینویسند و نه غلط دارند.
اینکه گفتی در مقام تشخیص قوّت آثار تذهیب نیستم, تا حدودی با حرفت موافقم. البتّه به مرور چیزایی دستم اومده. کم و بیش ارزش قلمگیری ظریف و دقیق و رنگگزاریهای حسابشده و رعایت هارمونی رنگی رو میفهمم و وختی کاری فاقد این امتیازات باشه، تا حدود زیادی درک میکنم. با این حال دوس ندارم همهء کارام توسط یک تیم تذهیبکار – گیرم مدیرشون در مسابقهء بزرگ البرده اوّل شده باشه – انجام بشه. من دلم تنوّع میخواد و حتّی روزی که جیبام پر پول باشه و بتونم جیرینگی دستمزد بدم، باز به تذهیبکارای مظلوم شهرستانی کار سفارش خواهم داد. این سبک گلکاری طیّبه پایبست و روش خاص تذهیب کیوان شجاعیمنش که خیلیها میگن اصلن تذهیب نیست و نمرهء تذهیب بهش داده نمیشه (این) صرفا به این دلیل که توی هیشکدوم از دیگر کارام توسط هیش نگارگری انجام نشده, به عنوان یک کار خاص که این اثر رو در کتگوری و پوشهء متفاوت قرار میده، دوس دارم.
واترمارکهای شیخ و فیسبوک
از قرار معلوم انتقاد به واترمارکهای شیخ را پایانی نیست و تا امروز هیچیک از توجیهاتم و ایضا ادلّهای که در این خصوص اقامه کردهام، افاقه نکرده است. این بار ماجرا به فیسبوک کشید و در ذیل لینکی که از یکی از پوسترهای استاد امیرخانی در کنار تصویری از ایشان که خودم عکّاسی کردهام، منتشر نمودم، کامنتی معترضانه قرار گرفت و در ذیل آن پاسخی تحریر کردم که تصویر آن را مشاهده میکنید.
خط ناصر نوروزیمنش / تذهیب: لیلا پورخانی
چلیپاخطّ: ناصر نوروزیمنش تحریر: سال ۸۹ تذهیب: لیلا پورخانی از مجموعهء دکتر حسن اختیاری عکّاس: رضا شیخ محمّدی (۲۵ فروردین ۹۰، تهران) |
خط شیخ و تذهیب طیبه پای'بست

سطر: رضا شیخ محمّدی سورهء مبارکهء کوثر
نگارش: مرداد و شهریور ۸۵
تذهیب: طیّبه پایبست / مرداد ۹۰
ابعاد اثر: ۱۸ در ۲۴ س.م / قیمت: ۱۵۰ هزار تومان
فروش به شاگرد خوشنویسیم محمد حبیبی کیاکلایی
لینک تلگرامی:
https://telegram.me/rSheikh/977
لینک فیسبوکی:
https://m.facebook.com/sheikh.khat/?ref=bookmarks#!/sheikh.khat/photos/a.247713492013877.53277.247710328680860/1012632695521949/?type=3&source=48&__tn__=E
سیاهمشقهای دومنظوره!



![]()
سیاهمشقنویسی تواءم با حدیث نفس یا تو بگو یومیّهنویسی در شمار آن دسته فرآوردههای خوشنویسی است که کاتب در عین خلق اثر هنری، به ثبت وقایعالأیّام نیز میپردازد. این شیوه نگارش ضمن برخورداری از ارزشهای هنری، واجد نکات خبری و اطّلاعاتی از اوضاع زمان کتابت است و به کار مورّخان و محقّقانی که در اعصار بعد با این اثر هنری مواجه میشوند نیز میآید. مرحوم عمادالکتاب قزوینی در شمار آن دسته خوشنویسانی است که به نگارش چنین آثاری مبادرت ورزیده است. نمونههای متعدّدی از این کاتب زبردست و زجرکشیده در دست است که ضمن صفحهآرایی هنری متضمّن تشریح اتّفاقاتی است که بر سر او در زندان کمیتهء مجازات رفته است.
در سیاهمشقی از عمادالکتّاب که برای اوّلین بار از طریق این پست منتشر میشود، میخوانیم:
«در ماه شعبانالمعظّم و سیّمین سال محبوسیّت که در پنجهء بیرحمی جوادث و در چنگال خونین اهریمن نادانی و جهالت گرفتار و هنوز در بیغولهء شوم و سیاهچال مظلم ادارهء نظمیّه محبوس و مسجون بود این صفحه را با حالت زکام و قولنج نوشتهام العبد عمادالسیفی»
تاریخ قبلی پست: ۵ فروردین ۸۹ / با افزودن قطعهء استاد امیرخانی در ۴ آذر ۸۹ آپدیت شد. / با افزودن سیاهمشق من با تذهیب نسرین حقیقت در ۷ اسفند ۸۹ آپ شد.
در ۱۶ شهریور ۹۰ با افزودن سیاهمشق من تحریرشده در سالن عروسی در بهمن ۸۴ آپ شد. در ۱۴ خرداد ۹۲ با افزودن سیاهمشق دیگری از خودم با تذهیب الناز ارجی (متن: شتبه بیست و سوم خرداد) آپ شد.
لینک فیسبوکی: اینجا
لینک دیگر قطعات فروشی علیرضا نادری
دو سطر از استاد حسینی موحد
عید فطر مبارک!
اینها را ببینید:
http://www.sheikh.ir/post-445.aspx
http://www.sheikh.ir/post-355.aspx
خطوط فروشی مجموعهء دوست طلبهام علیرضا نادری (اهل مشهد)
دوست طلبهء عزیزم علیرضا نادری که ساکن مشهد است و بیست سال بیشتر سن ندارد، آنگونه که خود ابراز کرد تحت تاءثیر کلکسیونربودن بنده و وبلاگ حاضر به کار مجموعهداری و خرید و فروش آثار خوشنویسی (به نیت دستیابی به قطعاتی با عیار بالاتر) رو کرده است.
وی مجموعهء زیر را که به تدریج عکسهایش را تقدیم خواهم کرد، در معرض فروش فوری قرار داده است. طالبان این آثار با ایمیل بنده یا شماره همراهم تماس بگیرند یا در همین پست کامنت بذارند تا به علیرضا لینکشان کنم:
آیاتی از مصحف شریف به خط نستعلیق (قدیمی)
ابعاد اصلی: 18.5x24 سانتیمتر
قیمت: ۲۰۰ هزار تومان
سطر استاد عبّاس اخوین
با مرکّب قهوه ای و تذهیب / تحریر سال ۶۷
۲۵۰ هزار تومان سطر استاد مرحوم عبدالله فرادی
تحریرشده برای آقای روزبهی
قیمت: ۱۰۰ هزار تومان فروخته شد.
دو قطعهء موریانهخورده
منسوب به وصال شیرازی
جفتش سیصد هزار تومان
چلیپای فتح الله جلالی
که تاءیید حاج آقا صدر اصفهانی
را در پشت خود دارد
۲۵۰ هزار تومان
استاد امیرخانی دو سطر سمت راست و چپ: دانهای ۸۰ ه.ت
قطعهء وسط: فروشی نیست
قطعهء نسخ محمّدشفیع تبریزی / فروخته شد
دو قطعهء نسخ با مهر محمّدهاشم
هر کدام صد هزار تومان
نسخ قطبالدّین قزوینی سمت چپ: ۱۰۰ هزار تومان
سمت راست که مزیّن به تاءیید حاج آقا صدر اصفهانی در پشت قطعه هم هست: ۱۵۰ هزار تومان![]()
دو قطعه نسخ حسین شیرازی با هم 50 هزار تومان
با امضای محمّدشفیع
350 هزار تومان
نسخ با مضمون حدیث امام حسن عسگری(ع)هشتاد هزار تومان
استاد مرحوم حبیبالله فضائلی
پنجاه هزار تومان

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ اسدالله رجالی - رمز الکاسب(18) / 100 ه.ت
شکستهء حاشیهء صورتی (35)
رسمیست قدیم + اللهم(37) = 50 ه.ت
شکستهء دراز با حاشیهء بنفش سیاه مشق(28&18) = 150 ه.ت
سیاه مشق فلسفی بی امضا(05&18) = 80 ه.ت
سیاه مشق شاید فرادی(28) = 50 ه.ت
اخوین بی تذهیب(19&18) = 80 ه.ت
دو قطعه از رسول مرادی = هر کدام 40 ه.ت
واشقانی (12&18)= 40 ه.ت
چهار تا شکسته نستعلیق منسوب به محمدمهدی بن محمد اصفهانی (02و26&18)= کلا 100 ه.ت
بیست قطعه از استاد مهدیزاده در اقلام مختلف = زنگ بزنند توافقی صحبت کنند
35 قطعه سطر استاد حسین میرخانی (42&18) به بعد= زنگ بزنند توافقی
سورهء قدر با فونت جورجیا و نستعلیق
أعوذ بالله من الشّیطان الرّجیم
بسم الله الرحمن الرحیم
انا أنزلناه فی لیلة القدر
و ما أدریک ما لیلة القدر
لیلة القدر خیر من ألف شهر
تنزل الملائکة و الروح فیها باذن ربهم من کل أمر
سلام هی حتی مطلع الفجر 
بالا: فونت: georgia پوینت 6 (24pt)
راست: خط: رضا شیخ محمّدی / قالب قصارمشق
ابعاد اصلی: 6x9cm اندازهء قلم: 6mm
اسکن اصلی >> اینجا
ارسال ایمیل در ۸ اسفند ۹۰ برای حسین سامانی برای پوسترسازی بر اساس مصالح فوق
ارسال ایمیل در ۸ تیر ۹۱ برای فاطمه مرتضایی برای پوستر سازی بر اساس مصالح فوق... که چند روز بعد حاصل کار را
با دستکاریش در حرف «ی» از کلمهء العلی برایم فرستاد.. (تصویر سبز)
لینک مرتبط (همان تصویر سبز در سایت کلوب که در ۹۲/۳ منتشر کردم: اینجا)
چپ (تصویر با حاشیهء کدر): ارسال اسکن اصلی از قصارمشق در خرداد ۹۲ برای دوست خوشنویس و فتوشاپدانم: مهدی منصوری ساکن تنکابن به همراه اسکن از تذهیب محسن روزگرد و ماکت استفادهشده در حاشیهء تذهیب جناب برزکار فرستادم؛ تا این مصالح را با هم بیامیزد....حاصل کار را مشاهده میکنید.
حدیث سلسلةالذّهب به خطّ نسخ استاد مرحوم زینالعابدین محلّاتی (قدمت ۱۱۰ سال)
امشب شب ۲۱ رمضان دومین شب قدر ماه مبارک و شب شهادت جانسوز مولای متّقیان علی(ع) است. به عادت همیشه که مایل به پیشکشکردن قطعات اوریژینال مناسب با ایّام هستم، حدیث سلسلةالذّهب به خطّ نسخ استاد مرحوم زینالعابدین محلّاتی که گرد آن آیةالکرسی را تحریر کرده است، تقدیم میکنم. (اندازهء اصلی: ۳۰ در ۴۴ سانتیمتر)
طبق این حدیث شریف، دوستی مولی علی از منظر حق، حصار امنی است که هر کس در آن داخل شود، از عذاب حضرت حق میرهد. لینک مرتبط >>> اینجا
دو سطر از زندهیاد سید حسین میرخانی با قدمت چهل سال
نیمی از سحرهای رازآلود ماه مبارک رمضان را پشت سر نهادهایم و شبهای قدر که متعلّق به مولای متّقیان علی(ع) است، در پیش است. به این بهانه و تناسب، دو سطر از استاد مرحوم سیّد حسین میرخانی را که در یکی آدرس آرامگاه یار را از نسیم سحر میپرسد و در دیگری علی(ع) را به عنوان معلّم اخلاص معرفّی میکند، تقدیم میکنم. سرمشقها به ترتیب در مرداد ۵۳ و مرداد ۴۸ شمسی تحریر شده است.
قصارمشق تازه بر روی آیهء شریفهء شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن
در ماه پرفیض و برکت رمضان، توفیق خلق قصارمشق تازهای در کلاس تدریس تابستانی خوشنویسیم در انجمن خوشنویسان قم فراهم شد. در حضور یکی از هنرجویانم به نام «محمّد حبیبی کیاکلائی» این قطعه با عناصر خطّ نستعلیق به صورت بداهه اجرا شد و جای برخی کلمات در منزل با دستمالکاغذی مرطوب تغییر یافت. در مقام ترکیب اثر به وضوح رویکرد و علاقهء خودم را به خط ثلث به خصوص با ترکیبهای به قول استاد موحّد «غوغائی» آن نشان دادهام. مدّعی و مباهیم که با این کار هم به نستعلیق ادای دین کرده و هویّت ایرانیم را ثابت کردهام و هم به ثلث و صبغهء دینی و قرآنی پررنگ آن حرمت نهادهام. آدرس آیه: بقره: ۱۸۵
استاد محمود رهبران
برندگان جشنواره بین المللی خوشنویسی حليه تركيه را اعلام شد که براساس آن جایزه 20 هزار دلاری نفر اول به محمود رهبران هنرمند خوشنویس یزدی
نشان درجه یک وزارت ارشاد را گرفت
استاد رهبران ٬ چندان تمایلی به ارائه ی بیوگرافی خود ندارد و به گفته ی خود در روزی از روز های تاریخ به دنیا آمده و به خواست و مشیت الهی به هنر خوشنویسی پرداخته و خود را یکی از علاقمندان به این هنر می داند .
استاد رهبران ٬ تنها داور یزدی است که همراه با دیگر اساتید ٬ آثار رسیده به جشنواره ی خوشنویسی رضوی را داوری می کند .
ایشان در حال حاضر در کتابخانه ی مروّج شهر یزد به هنرجویان علاقمند به هنر خوشنویسی تعلیم خط می دهند .
موفق به دریافت نشان درجهء یک هنری شده در سالهای اخیر
http://www.azizihonar.com/fa/index.php?newsid=481 لینک مربوط به آثار ایشان در سایت عزیزی هنر
چند سال به عنوان مشاور دبیر جشنواره خوشنویسی رضوی فعالیت داشته است
آیا کتیبهنویسان امروز ما این شهامت را دارند؟
در این اثر ثلث از روضهء نبوی شاهد اجرای جسورانهء کتیبهنویس در برخی از کلمات و تقاطعها هستیم.
کتیبه متضمّن این آیه است:
فمن نکث فانما ینکث علی نفسه و من اوفی بما عاهد علیه الله فسیوءتیه اجرا عظیما (سورهء فتح، آیهء ۱۰)
نخست بنگرید به حرف ما در کلمهء انّما.
و بنگرید به استفاده از کاف در کلمهء «ینکث» که با حفظ سمت، به عنوان یای معکوس برای کلمهء علی هم درنظر گرفته شده است.
و بنگرید به تقاطع کلمهء «فی» با «ث» از کلمهء ینکث و جاسازی یای معکوس از کلمهء فی در زیر ینکث.
موارد یادآوریشده با آنکه هر یک به تنهایی مرسوم و متعارف است، مجموع آنها باعث حضور کشیدههای متعدّد و چسبیده به هم در این ناحیه و شکل دست و پا درازی شده که کاتب قاطعانه آن را پسندیده و این انتخاب را به اثر تحمیل کرده است.
حتّی بیاضهایی که در فواصل حرفهای کای کشیده، ثای ینکث و یای معکوس أوفی شاهد هستیم، زیاد است و گلاویزی خاصّی در این ناحیه نداریم و تلاشی هم برای پرکردن فضا با اعراب و علائم به خرج داده نشده است. این در حالی است که کلمهء «نفسه» دچار ضیق مکان شده و سرش به طاق ترکیب خورده است!
این کتیبهء عبدالله زهدی از حیث نقطهگذاری هم حائز اهمّیّت است. نقطههای ث از کلمهء نکث روی هم سوار شده و نقطهء وسط با انتهای شمرهء ث تلاقی کرده است.
کاتب خوشاقبال
کتیبههای ثلث عبداللّه زهدی در حرم نبوی(ص) در حدّفاصل بین باب جبرئیل و بابالسّلام در چند ردیف (برخی ردیفها همچنانکه در تصویر مشاهده میکنید با دانگ درشتتر) اجرا شده است. در سفر اخیرم به مدینه بیشتر به عکّاسی از همین دانگهای کوچکتر که خط را با رنگ زرد و زمینه را با سبز رنگآمیزی کردهاند، تمایل داشتم و به نظرم رسید ملاحت بیشتری دارد.
در این پست ضمن تقدیم تصویری تازه پستم را با بیان این اطّلاعات جدید میآرایم که در عهد عثمانی به لحاظ حسّاسیّتی که در نگارش خطوط حرم پیامبر(ص) وجود داشت، قرار شد کاتبش بعد از گزینشهای سختگیرانه انتخاب شود و «زهدی» خوشاقبال در مسابقهای که برای این منظور ترتیب یافت، به همراه کاتب دیگری انتخاب شد.
این خوشنویس زبردست همچون فتحعلی حجاب شیرازی خودمان در ۴۸ سالگی بدرود حیات میگوید؛ ولی از عمر کوتاه خود حسن استفاده را میکند. خوشبختانه چند هزار متر کتیبه هم در مصر از او بجا مانده است و دعا میکنیم زیارت آن خطوط و عکّاسی از آنها هم روزی ما شود.
دیدارم با عثمان طه در مدینه

تحریر قرآنی به خطّ نسخ با شمارگانی بینظیر که در قطعهای مختلف در کنار ترجمه به زبانهای روز دنیا در هر مسجد و منزلی در کشورهای اسلامی یافت میشود و یکسره به وفور بازار نشر را تسخیر کرده، بختیاری اندکیست؟
نیل به چنین توفیق شگرفی که شمار زیادی از هنرمندان خوشنویس در خواب هم نمیببیند، به مؤلّفههای عدیدهای نیاز دارد که بیشک «عثمان طه» در خود جمع کرده است.
وی که نام اصلیش آنگونه که در ابتدای قرآنی که به این حقیر اهدا کرد (تصویر ۸ و ۱۰) «عثمان حسین طه» و اصالتا اهل کشور سوریّه و فیالحال مقیم مدینهٔ منورّه است،
دو قرآن پرتیراژ با دو جلوهء زیباشناختی از خطّ سحرانگیز نسخ به جهان اسلام اهدا کرد که یکدستی و بیافت و خیزبودن این قرآنها کمنظیر و به قول بینظیر بوده است. هر چند که این یکدستی از سوی برخی نظرگاهها امتیاز نیست.(رجوع کنید به پاورقی۱)
توفیق
دیدار دونفره با این نسّاخ شهیر، شانس بزرگی بود که در سفر اخیرم به مدینه در ۱۲ تیر ۹۰ نصیبم شد.
شگفتا و أسفا که نه رانندهای که در ازای ۱۵ ریال سعودی (هر ریال را ۳۱۰ تومان در ایران خریده بودم) مرا به مجتمع مسکونی مفروشات عامر در خیابان سلطان مدینه آورد، این هنرمند بیبدیل را میشناخت و نه حتّی سکنهٔ مجتمع مزبور که طبقهٔ پنجمش پذیرای زندگی عثمان و خانوادهٔ اوست.
عجیبتر اینکه خیلیها گمان میکنند که ایشان در قید حیات نیست. خود عثمان عنوان کرد که بعضیها فک میکنند ۲۰۰ سال است مُردهام!
دو روز قبل از دیدار در خلال تماس تلفنی با ایشان از طریق گوشی موبایلم (با سیمکارت عربستان) ابراز تمایل کردم که با او ملاقات کنم. (لینک بخشی از مکالمهء صوتی تلفنی اینجا قرار گیرد) گفت آن روز درگیر است و برای فردایش وقت داد.
روز قرار تعدادی از خطوط اصل و مذهّب تحریرشده توسّط خودم را با تعدادی زیراکس رنگی از کارهایم به علاوهٔ یک صفحه نسخ عربی قدیمی (نسخهٔ اصل) در کیفی گذاشتم و پس از خروج از محل اقامتم (هتل «مراجالشّرق» که چند دقیقه با حرم پیامبر(ص) بیشتر فاصله نداشت) یک ماشین (از آنها که تابلوی «أجرة» بالایش خورده بود) کرایه کردم.
به محل تعیینشده که رفتم، میدانستم باید به طبقهٔ پنجم مجتمع مفروشات بروم؛ امّا با ورود به ساختمان، از هر کس سر راهم میدیدم، ناخودآگاه سراغ استاد را میگرفتم. نمیشناختندش! عاقبت از پیرمردی عرقچین به سر و دشداشه به تن (تصویر۱) که قصد سوارشدن به آسانسور را داشت، سراغ عثمان طه را گرفتم. به عربی گفت: «شما؟» گفتم: «با ایشان قرار دارم و از ایران، بلدة قم آمدهام!» گفت: «أنا
عثمان طه!» (عثمان طه خودم هستم!)
گفتم: «داستان چیست - استاد! - که از هر کسی پرسیدم، شما را نمیشناخت.» گفت:
«کلّ مدینه فی جهل!»
اول رفتیم به اتاق سرایدار مجتمع. عثمان انگار میخواست شارژ واحدش را به ریال سعودی به او بپردازد. کارش که تمام شد، مرا به واحد مسکونیش هدایت کرد. سر در محل اقامتش به خط نسخ و ظاهراً به خط خودش نامش را تابلو کرده بود.
نشستیم. عنوان کردم در خوشنویسی شاگرد استاد احمد پیلهچی هستم. به جا نیاورد و با کمی توضیح گفت: « نعم! احمد قزوینی!»
عربستان و مدینه را در خصوص خرید آثار خوشنویسی ابدا مناسب ندانست و حتی به آثار فراوانی که از خودش در منزلش بر دیوار بود اشاره کرد (تصویر۶) و گفت که تا امروز حتی یک اثر هم موفق به فروشش نشدهام. گفت اگر مایل به فروش آثارت هستی، کشورهای حاشیهٔ خلیج بهتر جواب میگیری.
زیراکسهایی از خطوطش را که به خطّ طغرا (تصویر۱) و ثلث (تصویر ۳ و ۱۱) تحریر شده و به تذهیب پسرش احمد مزیّن بود، به بنده هدیه کرد و نیز نسخهای از قرآن نخستش که ظاهرا ۴۵ سال از تحریر آن میگذرد. ابتدایش را با دستخطی خطاب به بنده مزیّن کرد. (تصویر ۸ و ۱۰) چای خوردیم و عکس یادگاری گرفتیم. (تصویر ۹)
عثمان طه عنوان کرد که ایران را بسیار دوست دارد؛ ولی به خاطر تعهّد کاری با چاپخانهٔ فهد حق خروج از این کشور را ندارد و فقط در زمانهای مشخّصی در سال میتواند برای دیدن بستگانش به سوریّه برود.
دو تصویر از نسخهٔ اصل قرآنش را که در ابعاد بزرگ اجرا و قاب شده بود، به بنده نشان داد و عنوان کرد که یکی را به رسمالخطّ عثمانی و مربوط به زمان علی(ع) و دیگری را به رسم املایی تحریر کرده است (تصویر ۱۲ و ۱۳)
نام تعدادی از خوشنویسان ایران در رشتهٔ خط نسخ و ثلث همچون اساتید: عبدالرّضایی، بنیرضی و موحّد را بردم و پرسیدم کدام را میشناسید؟ گفت: با استاد فلسفی و استاد امیرخانی دوست صمیمی هستم و خطوط موحّد را دیدهام.
در خلال فیلمبرداری از اتاق و تابلوهای ایشان، از اجازهنامهای که استاد حامدالآمدی به او داده فیلم گرفتم.

نمونهٔ آثار خوشنویسی و قصارمشقهایم را به ایشان نشان دادم (تصویر ۴. در ضمن اثر خوشنویسی بنده که در این تصویر در دست عثمان طه است، قبلا در این پست عرضه شده بود)
من عادت دارم امضایم را خیلی کوچک با قید کلمهٔ «محمّدی» و ذکر سال و ماه تحریر اثر برگزار میکنم. پیشنهادش این بود که امضا را درشتتر بگذارم. نهایتا با اهدای چند زیراکس از آثارم به ایشان منزلش را ترک کردم. استاد برای شرکت در عروسی دختر یکی از دوستانش میبایست از منزل خارج شود.
لینک مرتبط : فیلم دیدارم با عثمان طه
انتشار تصویر دیدار در اینستاگرام: https://www.instagram.com/p/rMZ_xuBwiE
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پاورقی۱: در جلسهٔ افطاری در منزل دوست خوشنویسم نعمان صحرانورد در روز دوشنبهٔ آخر ماه رمضان ۱۴۳۰ و هفتهٔ اول شهریور ۹۰ که استاد سیّد رضا بنیرضی نسخنویس زبدهٔ ایران حضور داشت، بعد از اتمام افطاری که جلسه کمی خصوصی شد، به بنیرضی گفتم که در سفر اخیرم به مدینه به دیدار عثمان طه رفتهام. نتظار داشتم بنیرضی که شنید، بگه: یا لیتنی کنتُ معک فأفوز فوزاً عظیما. امّا نگفت بلکه زد توی ذوقم. او به تیزی و زیرکی شهره است. علی رضائیان تشبیه میکرد که در موقع بحث و گفتگو با ایشان خیلی باید مواظب بود چون امان نمیدهد که طرف بخواهد وقتی حرفی زد که همهٔ جوانبش را ملاحظه نکرده بود، خودش را جمع و جور کند. اگر رخنه و روزنهٔ کوچکی در کلام طرف بیابد، در هوا میزند و امان نمیدهد.وقتی گفتم به دیدار عثمان طه رفتم، به خصوص که با لحنی که کمی نامهربان بود، گفتم که ایشان نامی از شما نشنیده بود، منتظر برخوردهای بنیرضی میشدم. برگشت گفت:
«شما که پیش ایشان رفتی، هیچ بررسی کردی که ایشان از نظر شخصیّت هنری آیا یک خطّاط هست یا نه؟ یا فقط یک تکنیسین است؟» کلامش اندکی برایم نامهوم بود. این بود که با حالتی هاجوواجگونه نگاه کردم. گفت: «اینجوری نگاه نکنید. جواب بدهید!» بعد در حالی که به سمتی که ابراهیم سلیمانی و محمّدحسین رحمتی و هادی گلمحمّدی نشسته بودند، نگاه انداخت و با صدای بلندتری آنها را هم مخاطب خود کرد و گفت:
«ببینید آقایون! قرآن عثمانطه مجموعهای از مفرداتِ ضعیف است که یک نفر که مدّت کوتاهی نسخ کار کند، بهش میرسد. در عوض آنها را یکدست نوشته است.» سر عینها را مثال زد و آن را غیراصولی از نظر خط نسخ توصیف کرد. بنیرضی برایش تعجّبآور بود و شاید هم ژست یک آدم متعجّب را بازی میکرد که چگونه میشود آدمی اینهمه راه پیش ایشان برود و آنوقت کار به این نداشته باشد که این فرد که تنها کسی است که در تاریخ خط، اینقدر خط یکدستی در قرآن نوشته، رمز کارش کجاست؟
گفتم: «آخه چه لزومی دارد که من با دغدغههای شما با یک نفر ملاقات کنم؟» گفت: «حالا دغدغهٔ خودتون چی بوده؟ که برید با ایشان عکس یادگاری بگیرید؟!»
گفت: «کسی از عثمان طه خط اصل تا حالا ندیده. گفتم روی دیوار خانهشان دیدم.» گفت: «چه فایده؟» گفتم: «آقای موحّد هم همینطور است.» ناصر طاووسی گفت: «اینهمه کتیبه داره موحّد.» گفتم: «خطوط اوریژینال منظور آقای بنیرضیه.» بنیرضی گفت:
«لثهایی که عثمانطه اوّل و آخر قرآنش نوشته خیلی ضعیف است.» گفتم:
«اون خطوط در حکم تیتراژ (اوّلانهٔ) فیلمه و با اونکه میتونید به تیتراژ نمرهٔ مثبت یا منفی بدید، امّا قضاوت اصلیتان باید معطوف به متن باشد.» محمّدتقی اسدی که شاهد بحث حول دیس زولبیا بود و در آن فضا بیشتر مایل بود از بنیرضی حمایت کند و گاه حتّی برای تکّههای بنیرضی که دقیق هم بار طنزش را نگرفته بود، خندههای تصنّعی میکرد، گفت:
«از قضا یک فیلم خوب حتما باید تیتراژ خوب داشته باشد.» گفتم: «الزاماً اینجور نیست و برای مثال در خصوص سریال امام علی(ع) کارگردانش داود میرباقری از کاستیهای تیتراژ میگفت و آن را به بودجهٔ اندکی تخصیصی برای این منظور نسبت میداد.»
ناصر طاووسی گفت: فیلمهای مطرح تاریخ سینما معمولاً دارای تیتراژ خوب هم بوده. تأیید کردم و گفتم: «سال باس» از کسانی است که تیتراژهای خوبی برای فیلمهای خوب ساخته است.
برام جالب بود که بنیرضی وقتی کمترین حمایت اسدی را از خودش و نقد حتی کمفکرشدهٔ او را از من میدید، رو میکرد به او که:
«چرا امشب باعث خنده میشوید؟» که یعنی رها کنید و باعث نشوید این شیخ حرف بزند و بهش بخندیم!
گفت چطو رفتی اونجا و ازش نپرسیدی اینو؟ به بقیهٔ افراد جلسه هم گفت که ایشون رفته اونجا و اینو نپرسیده.
اعضای جلسه اینا بودند: محمود مدنی که با بنی رضی شوخی میکرد. هولویی را در مشت گرفته بود و قسمت چاکش را نشان بنیرضی داد.
بنیرضی تشبیه قشنگی کرد: گفت خطّاط، بداههنویس است مثل یک فوتبالیست درجهٔ یک که شاید گل بزند شاید نزند و جذّابیّت فوتبال هم به همین است اگر شما مطمئن باشید مارادونا و زینالدّین زیدان حتماً گل میزنند، شاید بنشینید پای بازی؛ ولی دیگر آن هیجان را ندارد. به نظر میرسد عثمانطه از قبل حرکتهایش مشخص است. صحرانورد گفت: حالت تایپی دارد و همهٔ حروف عین هم.
(بعداً دیدم میشلفوکو کلامی دارد شبیه کلام بنیرضی. میگه: «چیزی که در مورد نوشتن (رمان و داستان) و رابطهٔ عاشقانه صادق است، برای زندگی هم صادق است. بازی تا زمانی ارزش صرفِ وقت دارد که ندانیم چطور تمام میشود!»... برگرفته از حقیقتِ قدرت: خودْمصاحبهای با میشلفوکو (۲۵ اکتبر ۱۹۸۲) که در یکی از پستهای کانال تلگرامی خواهرزادهام فؤاد سیاهکالی در آخر تابستان ۹۹ دیدم.)
موقع خروج از جلسه هم در حالت ایستاده باز بحث در گرفت. بنیرضی گفت: مستأجر یکی از ساختمونهای محلهٔ ما دندانپزشکه و بلد نیست ماشینش را پارک کنه! من چیجوری میتونم دندونمو بهش نشون بدم؟ گفتم چه ربطی داره این به اون؟ بحث بالا گرفت و با حالت دادزدن به بنیرضی گفتم: ببینم! آیا ما هنرمند دیوانه نداریم؟ دور من و بنیرضی افراد جلسه حلقه زده بودند. ابراهیم سلیمانی دستش را به سمت من به فلشی تبدیل کرده بود و گفت: چرا نداریم. ایشون!
ابوالفضل خزاعی پقی زد زیز خنده و حرف سلیمانی را تکرار کرد برای بغل دستیش. و باز من حس کردم که توی اینجور وقتها افراد حاشیهٔ جلسه که دنبال مضحکه هستند، الزاماً کسی را که از نطر آنان حرفش ناحق است برای خنده و مطایبه برنمیگزینند. طبیعی است که بنیرضی کلا نسبت به من جدّیتر است. طبعاً من گزینهٔ بهتری برای خزاعی هستم که احیانا سوژهٔ خنده شوم حتی اگر بعداً معلوم شود که مثلاً همین خزاعی با منطق و کلام من در مباحثه با بنی رضی احساس نزدیکی بیشتری میکرده. کما اینکه محمود مدنی بعد از بههمخوردن آن جلسه به من گفت: من هم مثل شما عقیده ندارم که یک هنرمند حتماً باید توی پارککردن ماشین هم توانا باشد.
دقایقی قبل از خداحافظی به بنیرضی گفتم: من از صحبت شما اینجور فهمیدم که پس لطف شیخ و زاهد که گاه هست و گاه نیست که حافظ میگه، یک حسن و امتیازه؛ چون شما گفتید باید بین بودونبود در تعلیق و نوسان باشه و اگه همیشه فوتبالیست گل بزنه مثل ربات، ارزش دیدن نداره. گفت: فعلاً چیزی نگو. اینایی که امشب گفتم، برای امشبت کافیه! :-)).....
تماس با من: 09127499479 و: t.me/qom44
ویرایش: ۱۴۰۲٫
شیرینکاری در شین و کاف!
در این اثر که باز هم از کتیبههای ثلث حرم نبوی و اثر دست و پنجهء عبدالله زهدی با قدمت بیش از ۱۵۰ سال است، فارغ از عیار بالای مفردات و ترکیب خوب، شاهد شیرینکاری جالبی در انطباق شروع حرف کاف در کلمهء «مشرکین» با دندانهء دوم شین از همین کلمه و استقرار سرکش کاف بر تیزی دندانهء مزبور هستیم.
اثر خوشنویسی شیخ / تحریرشده در مکه مکرمه
آیهء شریفهء:
«و اذّن فی النّاس بالحجّ یاءتوک رجالاً و علی کلِّ ضامرٍ
یاءتینَ من کلِّ فجٍّ عمیقٍ»
خط: حقیر رضا شیخ محمّدی / تاریخ تحریر: تیرماه ۱۳۹۰ / روزهای اقامت در مکّهء مکرّمه / خیابان عزیزییّه / هتل مواکب
حذف کتیبههای نفیس، جاگزینی آثار نازل
تصویر سمت راست، لوح مرمرینی است؛ متضمّن آیات ۱۷ و ۱۸ از سورهء مبارکهء انسان با فورمت خطّ ثلث که در زمانهای دور در صحن مسجدالحرام بر فراز چاه زمزم نصب بوده است:
«و یسقون فیها کاءسا کان مزاجها زنجبیلا عینا فیها تسمی سلسبیلا»
بنگرید به ذوقورزی خطّاط در اینکه بخشی از حرکت واو را به عنوان سرکاف کلمهء «کاءس» درنظر گرفته است. امروزه این اثر در جای خود نیست و در مکان دیگری نگهداری میشود و حقیر در سفر اخیرم به مکّه موفّق به عکّاسی از آن شدم.
گفتنی است: حرم نبوی و به خصوص مسجدالحرام از حیث برخورداری از کتیبههای خوشنویسی در فقر شدید بسر میبرد. شگفتآور است که در خاستگاه قرآن، کمترین اثری از آیات مصحف شریف با خطّ خوش نیست و مواردی که تک و توک در سنوات اخیر افزودهاند، برازندهء کلمات وحی که باید در بهترین لباس بصری و هنری عرضه و ارائه شود، نیست. دو تصویر سمت چپ را در مسجد جن در مکّه عکّاسی کردهام. آیا کتیبهای که مشاهده میکنید، در شاءن این آیات شریفه آنهم در مکان نزول آنها بر وجود نازنین پیامبر(ص) است؟
نستعلیق به قلم مصطفی عزت یساریزاده با قدمت 170 سال

دو تصویر در این پست مشاهده میکنید:
اوّلی قطعهای جداشده و جاکنشده از تاج یکی از رواقهای مسجدالحرام (منصوب در سال ۱۲۵۸ قمری = ۱۷۴ سال پیش) و حاوی امضای سلطان عبدالمجید اوّل - شاه عثمانی - به خطّ طغرا و بیت: «النصرُ موقوف لسُلطاننا / ایّدهُ الله بجاه الرّسول» به خطّ نستعلیق است. مصراع نخست طبق حروف ابجد با عدد ۸۳۴ و مصراع دوم با عدد ۴۲۴ برابر است و جمع جبری این دو عدد به عدد ۱۲۵۸ (سال تعمیر خانهء خدا توسّط سلطان عبدالمجید) منتج میشود.
تصویر دوم ابیاتی به خطّ نستعلیق «مصطفی عزّت یساریزاده» و اجراشده بر روی سنگ رُخام (مرمر) است. اشعار عربی مزبور به تلاش عمرانی سلطان عبدالمجید برای توسعه و تعمیر مسجدالحرام اشاره دارد. این اثر نیز در همان سنوات در یکی از رواقهای حاشیهء کعبه منصوب بوده و بعدها به موزهء مکّهء مکرّمه - که «زکی یمانی» وزیر نفت عربستان سعودی برای تشکیل آن اهتمام وافر نمود - منتقل شده است.
ابیات، قصیدهء کاملی است که شاعر در سرودن آن ابتکار خاصی را ملحوظ داشته است:
به حروف انتهای مصراعهای اوّل دقت کنید. اگر آنها را به هم وصل کنیم، مصراع:
ا ل ن ص ر م و ق و ف ل س ل ط ا ن ن ا (النصر موقوف لسلطاننا) به دست میآید.
اگر حروف نخست ِ مصراعهای دوم را هم به هم ضمیمه کنیم، این مصراع رخ مینماید:
ا ی د ه ا ل ل ه ب ج ا ه ا ل ر س و ل (ایّده الله بجاه الرّسول)
با این تکنیک زیبا همان بیت تصویر اوّل حاصل میشود که ضمن معنادار بودن، حاوی عدد ۱۲۵۸ قمری به حروف ابجد است.
به بیت آخر قصیده هم عنایت کنید:
بسعد سما عبدالمجید مجددا / لمسجد بیت الله هنّی بما حسب
مصراع اول طبق حروف ابجد با عدد ۴۵۳ و دومی با عدد ۸۰۵ برابر است و جمع این دو عدد نیز به ۱۲۵۸ رهنمون میشود!
کتیبههای ثلث «مصطفی عزّت یساریزاده» در مسجد عنبریّه / مدینهٔ منوّره


مدینهٔ منوّره، ایستگاه متروک خطّ آهنی دارد که از معدود ابنیهٔ دورهٔ عثمانی است که حاکمان سعودی به تخریب آن مبادرت نورزیدهاند. این خط آهن از قرار معلوم توسط دولت مقتدر عثمانی برای انتقال اشیاء تاریخی گرانقیمت صدر اسلام همچون شمشیرهای پیامبر(ص)، خلفا و صحابه، تارهای موی مبارک آن حضرت و قطعهٔ شکسته از دندان مبارکشان که در جنگ احد آسیب دید و مهمتر از همه بُرده bordeh مبارکه که به کعب بن زهیر شاعر صله دادند، قمیص فاطمهٔ زهرا(س) و دیگر امانات مقدّسه که قصد انتقالش را از مدینه به ترکیّه داشتند، تأسیس شد. اشیاء مزبور از طریق همین راه آهن به ترکیّه منتقل و هماکنون در موزهٔ «طوب قاپی» استانبول نگهداری میشود.
در جوار این ایستگاه که زمانی از آن برای کنترل اتوبوسها و گذرنامهٔ مسافرین استفاده میشد، مسجدی که بنایش تداعیکنندهٔ مساجد استانبول است، قرار دارد: مسجد عنبریّه. این مسجد در ۸ کیلومتری مسجد شجره واقع شده و زوّاری که پس از اتمام اقامت در مدینه، برای تشریفات احرام به مسجد شجره برده میشوند تا پس از آن با طی فزون از ۴۰۰ کیلومتر به مکّه بروند، از میدان عنبریّه و کنار مسجد عبور داده میشوند.

بر فراز مسجد عنبریه تابلویی با تاریخ ۱۳۳۴ قمری (قریب صد سال پیش) و نیز تعبیر «اثری» به معنی تاریخی خودنمایی میکند.
محراب مسجد از زیبایی خاصی برخوردار است و اسم جلالهٔ حق و نام پیامبر و خلفای راشدین در داخل مسجد دورتادور با خطّ ثلث استاد «مصطفی عزّت» کاتب برجستهٔ ترک تحریر شده است. مصطفی عزّت که دستی در نگارش خط نستعلیق هم داشته و در آثار خود گاه «یساریزاده» امضا میکرده است، شاگرد «مصطفی واصف» و در درگاه سلطان عبدالمجید عثمانی به «امام ثانی» شهرت داشته است. خوشنویس شهیر: «عبدالله زهدی» مفتخر به شاگردی مصطفی عزّت است.

= تصاویر هشتگانهٔ کتیبههای مصطفی عزّت را که امروز (۲۶ آذر ۹۱) با راهنمایی دوست عکاسم حجّتالله عطایی، اعوجاجش را با امکان «اسکیو» در فتوشاپ برطرف کردم (جوری شد که انگار با دوربین از روبروی کتیبه عکس گرفتهام) مجدداً آپلود نمودم، اینجا بجویید:
http://qalam.persiangig.com/9004/
= لینک فیسبوکی: اینجا
آیات آغازین سورهء فتح به خط عبدالله زهدی افندی در داخل حرم پیامبر(ص)

«سیّد عبدالله زهدی افندی» که پیش از این ذکرش رفت، در نگاشتههای خود مفتخر به نگارش کتیبههای حرم پیامبر عظیمالشاءن اسلام(ص) بوده و حتی از خود با لقب «کاتبالحرم» یاد کرده است. در این پست یکی از کتیبههای نفیس ثلث او در نزدیک مضجع شریف حضرت رسول(ص) که به یمن بردن دوربین دیجیتال کانن با لنز زوم ۷۰ در تیر ۹۰ موفّق به ثبت آن شدم، تقدیم بازدیدکنندگان عزیز میشود. آیات نخستین از سورهء مبارکهء فتح که به صورت برجسته تحریر شده و از حدود سال ۱۲۷۷ قمری (سالهای تحریر اثر که فزون از ۱۵۰ سال از آن میگذرد) به این سمت با روکش طلا و مواد رنگی زرّین محافظت میشده است.
کتیبههای ثلث استاد حسن چلبی در مسجد قبا / 5 کیلومتری مدینهء منوره / قدمت: 25 سال
اثر ناقابل خوشنویسی بنده تحریرشده در مدینهء منوره
ملک دو جهان، قیمت کالای مدینه
شعر: جامی / تیر ۹۰ / تحریرشده در مدینه، هتل مراجالشّرق
شاهکار ثلث عبداللهبک زهدی ( ۱۲۷۷ قمری) ۱۵۵سال پیش

اعتراض به تخریب آثار و ابنیهء تاریخی آنجا که حاکمی جائر به صرف خصومت با شاه و حاکمیت پیشین, فرمان آن را صادر کند، سهل و ساده است؛ اما آنجا که در بقاع و زیارتگاههایی با گذرگاههای تنگ ولی حاوی معماری باستانی، بازدیدکنندگان برای عبور و تردد به تعب میافتند، با این عذر به ظاهر موجه، مواجهیم که خوشا و کاش اگر مکان ضیق به فضای فراخجایی که موجبات رفاه زائر را فراهم کند، تبدیل شود. در این حال انتقاد از محوکردن آثار باستانی مزاحم، آسان نیست؛ چه اکثریت مردم، دعاگو و ثناخوان دستاندرکاران توسعه و گشایشند و زومکردن بر ارزش هنری چند گچبری و سنگنبشتهء خطاطیشدهء قدیمی، نابجا مینماید و سماجت به خرج دادن در این خصوص - به تعبیر تازیان - در حکم «خرطالقتاد» khartol-qataat (پنجهافکندن بر ساقهء خارآلود درخت بر خلاف مسیر خواب تیغها)ست.
وقتی حکام سعودی با صرف سرمایهء هنگفت و دعوت از بهترین تکنسینها و کاربلدها، چندین دههزار متر مربع به حرم پیامبر عظیمالشاءن اسلام(ص) افزودهاند، تلقی بدوی این است که به آسایش زائرانی میاندیشند که از اقصینقاط گیتی به عشق زیارت بارگاه سیدالکونین به مدینه سفر میکنند. لابد اگر بناست همین زائران مجذوب چیزی شوند، سنگهای الوان و معماری شیک و تازهساخت و صحن و رواقهای درندشت هست که میتوان همزمان با التذاذ از امکانات سرمایشی و تهویهء مطبوع، بر این ابنیهء پرزرق و برق هم چشم دوخت و احیانا در کنارشان عکس یادگاری گرفت.
در چنین بستری، حسرتخوری از امحای سردر «بابالسّلام» متعلّق به دورهء عثمانی در حرم نبوی که مقایسهء آن با سردر کنونی، رفعت قدر بنای کهن را ثابت میکند (تصویر ۱ و ۲ را مقایسه کنید) محدود به فضای همین وبلاگ و جمع ِ کمشمارگان ِ کسانی که اصالت و کهنگی را بر معماری شیک اما فاقد ریشه ترجیح میدهند، باقی خواهد ماند.
گاه میاندیشم که به اقتضای عدل الهی و حکم قرآن به عدم استوا میان دانایان و فاقدان دانایی، چرا چنین نباشد؟ باید میان کسی که به جای عطف توجّه به درخشش دروغ کالاهای دم دستی بوتیکفروشیها، عمریست دل به زیبایی نقوش معمّاگون و پیچش اسلیمیهای هزارتو خوش داشتهاند, تفاوت باشد. اگر این بار بر خلاف سفر اولّت به مدینه در سال ۸۲، دیگر رنگ و جلای ابنیهء نوساز حرم نبوی از تو دل نمیبرد، شاید پاداشی است در ازای میل و کلنجاری که این چندساله برای کشف معمّای زیبایی - زیبایی پستونشین و مستتر و نه دم دست و مبتذل - صرف و خرج کرده و سهدهه تمرین آهسته و پیوستهء باریکاندیشی و تربیت ذهن و فکر برای دقّت در نکات و دقایق مغفول از چشم نوع مردم داشتهای. اگر اجر محسنین در ترازوی حق ضایع نمیگردد، چرا پاداش کسانی که به خود زحمت داده و صیّاد ظرائف بودهاند, گم شود؟
یادت هست که نوجوانی پانزده, هفده ساله بودی؟ پدرت در روستاهای اطراف قزوین برای عمران و آبادانی مساجد اهتمام می ورزید و تو دقایق متمادی در کتیبههای ثلثش (که در آن ایّام ضعف هنری و تکنیکی این خطوط را در نمییافتی) میخکوب میشدی و غلطهای املایی و اِعرابیاش را در میان شلوغی و تنیدگی حروف و کلمات، مییافتی و میگرفتی و به پدر گوشزد میکردی؟
اینک این تویی که به جای گشتزنی در اءسواق (بازارهای) مدینه و حتّی به جای ادعیه و مناسک مستحب رسمی که به خاطر ترکش از سوی برخی همکاروانیها چنان به تازیانهء نگاههای تند و چپ توبیخ و محکوم میشوی که تارکان کبیره را اینسان جریمه نمیکنند و نیز حتی به جای عکّاسی از مناظر هزارباردیدهء شدهء حرم پیامبر – که عکاسان حرفهای به قدر کافی برای ثبت و انتشارش وقت گذاشتهاند - دوربین کانن اس.تری.آی.است را خشاب میاندازی و ویزورش را دقیقا بر نقاطی فوکوس میکنی که مغفول مانده یا محتاطانه بگو: کمتر در تیررس دید بوده است.
روزهای نخست استقرار در شهر پیامبر، از بردن دوربین به حرم و مصادرهء احتمالی آن یا دست کم مموریکارتش واهمه داشتی؛ ولی به زودی در کنار مردمانی که به ثبت تصاویری با رزولاسیون پایین با گوشی موبایلشان دل خوش کردهاند, احساس امنیّت میکنی و در شلوغیشان گم میشوی. اگر همه جا رفتارهای عوام از نظرت مذموم و سطح پایین باشد، اینجا دست کم ممنون آنانی که کثرت گوشی موبایلشان، رشتهء کنترل را از دست ماءموران امنیّتی سعودی خارج کرده و دیگر حساسیتی نسبت به دوربین نیمهحرفهای هم به خرج داده نمیشود. پس به راحتی میتوان از این آب گلآلود ماهی صید کرد.
شرطههای حرم برخلاف سال ۸۲ که به شدت با ورود ابزار عکّاسی حتی به داخل حیاط نبوی برخورد میکردند، کاری به کار دوربین دیجیتال تو که لنز تلهء ۷۰ روی آن سوار است, ندارند و تو با فراغت بال – با کمی مایهء دلهره که نکند ماءمور رندی پیدا شود و فرق تو را با تودهء مردم که با حرکتهای ناشیانه و پسوند تری.جی.پی فیلم میگیرند، دریابد - به سمت کتیبهء ثلث بینظیر خطّاط ترک «عبداللهبک زهدی» زوم میکنی! (تصویر۳)
وه! چرا این اثر تاکنون پوستر نشده است؟
هزاران افسوس بابت ناقصبودن این کتیبه! ابیاتی چند به زبان شیرین ترکی متضمن اوصاف پیامبر(ص) و روضهء شریفش و نیز مدح سلطان عبدالمجید عثمانی (که در خلال سالهای ۱۲۵۵ تا ۱۲۷۷ قمری حکومت داشته است). وااءسفا که چند متر از ابتدا و انتهای کتیبه موجود نیست. واحسرتا که بخشی از وسط کتیبه (مصراع «ایلدیلر زیور... و سه مصراع زیرش) بریده و کات شده. وافریادا که بخشی از سطر سوم به خاطر موانعی از جنس چوب و گچ غیرقابل روءیت است.
«عبداللهبک زهدی» خوشنویس گرانقدر ترک که از نسل «تمیم ِ داری» است (و در کتیبهای در مقابل آرامگاه پیامبر(ص) به این نکته اشاره میکند) به فرمان شاه عثمانی از ترکیه رحل اقامت به مدینه میافکند و در خلال ده سال اقامت در این شهر به نگارش مکتوبات قرآنی و متون آذری با فورمت ثلث استامبولی در بقعه و رواقهای نبوی میپردازد.
شاهکار او بر تارک بابالسلام - از ورودیهای قدیمی حرم پیامبر(ص) که همراه با باب بقیع و قبرستان بقیع در یک خط مستقیم قرار دارد – جا خوش کرده که از دور خوانا نیست و به یمن لنز تلهزوم، زیبایی مفردات و حسن ترکیبش جلوه میکند. بر فراز کتیبهء یادشده امضای سلطان عبدالمجید عثمانی را به خط طغرا میبینیم که بعضیها فکر میکنند بسم الله الرحمن الرحیم است! (تصویر ۴)
متن کتیبهء ترکی مزبور را تا جایی که موفق به خوانشش شدم, در زیر میآورم و در حد درک مطلب به ترجمهء آن مبادرت میورزم. امید که دوستان ترکزبان مرا در خواندن جاهایی از کتیبه که موفق به خواندنش نشدم, یاری کنند و نواقص ترجمه را برطرف نمایند:
فرط خلوصی اوقدر آنلرک / هر بریسی چاکر خیرالاءنام
ایلدیلر زیور ع..... / .....
....ایلدی عبدالمجید / بو اثر خیری ایدوب التزام
تخته چیقوب اددری عبدالعزیز / اولدی زماننده بناسی تمام
ابنیهء مسجد پیغمبری / اولدی حقیقتده چو بیتالحرام
ملهم تعمیری اولوب هر بری / صورت.....
نسبت ایله قبهء علیاسنه / حبه قالور گنبد فیروزفام
لوح و قلم نقش خ.....؟ / .....؟
....والای جلاسی ایدر / مهر و مهی مهبط انوار تام
نور قنادیل مناراتیدار؟ / عقد ثریایه ویرن انتظام
اهل جنان .... روضه... ایتمه ده / ... عطر مشام
روز و شب ایتمکده ملائک طواف / ......
... معتبر.... / ......
ترجمه:از فرط خلوصش آنقدر میفهمیم که هر کدامش چاکر خیرالاءنام است
انجام دادند زیور....؟
....عبدالمجید انجام داد / این اثر خیر را التزام کرده است
بر تخت جلوس کرده است .... عبدالعزیز / در زمان او بنایش تمام شده است
بناهای مسجد پیغمبرش / در حقیقت چون بیتالحرام شده است
برای تعمیر هر کدامش الهام شده است / صورت....؟
قبهء علیایش را نسبت بده به / ..... گنبد فیروزفام
لوح و قلم نقش....؟ / ....؟
....؟/ مهر و مهش محل هبوط انوار کامل است
نور قندیلهای منارهاش؟ / انتظامبخش به عقد ثریاست
....؟ / ....؟
روز و شب ملائک طواف میکنند؟ / .....؟
بعد از 26 سال مدرک تازهای در خوشنویسی نصیبم شد!
دوستم علیرضا عزیزی مدیر سایت عزیزی هنر و مسئول روابط عمومی انجمن خوشنویسان ایران در تماس تلفنی در این ساعت مطلعم کرد که در امتحان فوق ممتاز قبول شدم! بعد از خرداد ۶۴ که مدرک ممتاز گرفته بودم، دیگر مدرکی به مدارکم اضافه نشده بود تا امروز!
شماره تماسم در مدینه و مکه 00966580259111
انعکاس مضامین مربوط به پیامبر اعظم(ص) در آثار چند خوشنویس (اکثرا قزوینی)
پیشکش به مناسبت مبعث آن وجود نازنین
و در آستانهء سفرم به مدینهء منورّه در یازدهم تیرماه


۱. امینی (قزوین) / ۲. مصطفی عابدینی (آبیک قزوین) / ۳ تا ۶: رضا شیخ محمدی (قم و قزوین)
تحریرشده به ترتیب در: اردیبهشت ۸۶، آذر ۷۵، تیر ۸۷ و اسفند ۶۷
۷. علی آقاحسینی (قزوین) / ۸. قدیمی / ۹. امینی؟ (قزوین) / ۱۰. ..... (قزوین)
۱۱. استاد امیرخانی (طالقان قزوین) لینک مرتبط >>> اینجا
سیاهمشق میرزا غلامرضا اصفهانی و متن خواجه عبدالله انصاری
عازم حج هستم
به یاری حضرت باری
مورّخهء یازدهم تیرماه
عازم سفر سیاحتی / زیارتی حج هستم.
امید که سفرم پربار و پرخاطره و ثمربخش
و همراه با رهاورهای خوب و قابل عرضه و ارائه در این تارنما باشد.
خط، دکلمه و آواز شیخ بر روی شعر مژدهء وصل تو کو؟

مژدهء وصل تو کو؟ کز سر جان برخیزم / طایر قدسم و از دام جهان برخیزم
بر سر تربت من با می و مطرب بنشین / تا به بویت ز لحد رقصکنان برخیزم
شعر: حافظ / خط، دکلمه و آواز: رضا شیخ محمّدی
دریافت فایل صوتی >>> اینجا
سمت چپ:
تذهیب: زهرا بیات (نگارگر اراکی) - واسطهء ارتباط با تذهیبکار: حسین امانی
اندازهء اصلی: ۱۳ در ۲۲ س.م / آدرس اسکن قطعه: سی.دی آر۱۱۲ و آر۱۴۸ در آرشیو منزل شیخ
دستمزد تذهیب: ۲۵ ه.ت
سرنوشت قطعه: فروش به حجتالاءسلام مهدوی نمایندهء ولی فقیه در هندوستان /تیر ۸۹ به ۱۰۰ دلار
لینک نظر خانمی به نام نسیم و پاسخ بنده به او در خصوص این چلیپا >>> اینجا و اینجا
سمت راست:
تذهیب: زکیّه (الناز) ارجی (نگارگر قزوینی) / دستمزد تذهیب: ۳۵ هزار تومان
اندازهء اصلی: ۲۲ در ۳۲.۵ س.م
آدرس اسکن قطعه: سی.دی آر ۱۱۶ و آر ۲۱۴ در آرشیو منزل شیخ
سرنوشت قطعه: طاقزدن با علیرضا نوربخش با سطر بدون تذهیب و قطعهبندی که گفت از استاد اخوینه و بعد معلوم شد جعلی است. نوربخش البته در ازای آن مجددا خط دیگری بهم داد.
شعر ژولیدهء نیشابوری و خط شیخ / تحریرشده در مهر 84
سیر و گذار پرکاش و کاشکی اما بالیدنی
استاد غلامحسین امیرخانی در شمار آندسته هنرمندانی است که میتوان برای سیر و گذار هنریش ادوار مختلفی (با پریود ده ساله) فرض کرد. با این بررسی به نظر میرسد نه با یک استاد که گویی با چند تکنسین سروکار داریم. امیرخانی این شانس را داشته است که گزارش سلوک هنری در هر فصل از فعّالیّتش را در قالب یک اثر درخشان به جامعهء خوشنویسی و تاریخ هنر این سرزمین پیشکش کند؛ درست برخلاف هنرمندان به ظاهر پویا و پیوسته در حال گذاری که مصداق این بیتند:
فرصت نمیدهد که بشویم ز دیده خواب / از بس که تند میگذرد جویبار عمر
برآیند و فرآیند امیرخانی در دههء پنجاه «ترجیعبند هاتف اصفهانی» است که استوار و یکدست تحریر و در سنوات قبل از پیروزی انقلاب با چاپ نفیسی به زیور طبع آراسته شد. امیرخانی دههء ۶۰ در رسمالخطّ پربار و همیشه مانایش جلوه کرد. در دههء ۷۰ از «صحیفهء هستی» رونمایی شد و در مقاطع بعد هم رباعیات خیام و ... ارائه گردید.
میتوان طیّ یک مقالهء بلند تحقیقی، امیرخانیها را به مقایسه نشست و بارمبندی کرد. میتوان برای این سیر و سفر پرافت و خیز، قلّه و حضیض فرض کرد و حتّی برای برخی مقاطع و پروداکتهای استاد دل سوزاند.
درست این است که جای خالی شماری از آثار نفیس و دیدهنشدهء او که بر دیوار منزل مریدان و شاگردانش جا خوش کرده، یا احیانا در دست سوداگران جابجا میشود، در کتاب صحیفهء هستی مشهود است و به جایش برخی کارهای شتابزده با ترکیبهای نامناسب و تذهیب نافرم و ناهمگون قرار گرفته است.
قدر مسلّم، زندگی امیرخانی با وجود «ای کاش و کاشکیها» و «چه خوب بود اگر»ها، مصداق روشنی برای اثبات این حقیقت است که میتوان به رغم مشغلهء کاری و اداری و در عین حضور در کانون تنش و جنجال، از فرصتها بهره برد و در عرصهء تولید آثار فخیم و فاخر در کنار هنرجوپروری و مکتبداری بینظیر و اشاعهء سبک هنری مهر و امضادار در اقصینقاط این سرزمین اثرگذاری کرد.
برگی از قرآن
چلیپای قدیمی
حمد امیر عاملی
صفای خطوط ناصاف!

سالهاست هم بر کرسی تدریس در انجمن خوشنویسان، هم هر جا مجالی برای بیان دیدگاههایم فراهم آمده، آنجا که سخن در باب شرایط یک خوشنویس یا اثر خوشنویسی موفّق به میان آمده، خوش داشتهام موءلّفههای سنجشپذیر و قابل اندازهگیری را توصیه کنم.
اگر از مرکّب خوشکشش یا کاغذ صاف و رام و قلم سختپوست و سنگین میگوییم، ملاکهای قابل فهمی در اختیار هنرجو میگذاریم تا خود برای آزمایش و تست، آستین بالا کند. در این حال اگر از استاندارد دور شد، فاصلهاش مشهود است؛ میتوان غلطهایش را با انگشتگذاری بر نقطهء درد یادآور شد و اگر جنبهای را هم تقویت کرد، پیداست.
امّا اگر از موءلّفهای همچون «صفای دل» گفتیم و تجلّی آن را در یک اثر خوشنویسی با «صفای خط» یاد کردیم، آیا میتوانیم به هنرجو خطکشی بدهیم تا بر اساس آن زلالی روح یک کاتب یا حضور عنصر صفا و شاءن را در یک اثر دیداری که با متریال مادّی تحریر شده و باید زیر نور طبیعی دیده میشود، متجلّی ببیند؟ و خود در صدد ایجاد این پارامتر در خط خود باشد و دقیق بداند چقدر کم دارد و باید چه کند تا چه شود؟
آنان که پیوسته از لزوم تصفیه و پالایش روح برای عرضهء هنر ناب میگویند، وقتی اغلب در توضیح و تفسیر مبسوط این ملاک - با همان سنّت سنیّهء نقطهگذاری دقیق که سالهاست در هنر خوشنویسی رایج است - باز میمانند، هنرجو را دچار سردرگمی میکنند.
خلط میان عرفان که امری ادراکی و ماورائی - و البتّه در جا و جایگاه خود لازم - است، با پدیدهای به نام خط که اسباب کتابتش به کمال، مادّی و فیزیکی است، به بیراهه میکشد. نمیتوانم خوشحالیم را از این امر پنهان کنم که منادیان لزوم اخلاقگرایی در هنر اگر در اوج مباحثه با دیگری احساس کنند که طرف از چماق معنویّت برای اثبات کلامش سود میبرد، در او براق میشوند که: «ایست! چرا هر وقت کم میآوری، عارف میشوی؟»
این، همهء حرف من در این پست نیست. گاه به رغم آنچه گفته شد، در رمز و راز دلبری و جذبهء برخی خطوط که به ظاهر صاف و صوف نیست و با رعشه و رنجه تحریر شده و کاتبش تیپی خراباتی و فارغ از چون و چند عالم مادّه دارد، حیران و انگشت به دهانم. آیا باید به رغم میل باطنی به حضور محسوس اما غیرقابل وصف عنصری به نام صفا و شاءن تن دردهم؟
توضیح عکسها:
۱ تا ۳: یک اثر از استاد فقید سید حسین میرخانی و دو اثر از استاد سید حسن میرخانی از مجموعهء عطوفت شمسی، عکّاسیشده با گوشی موبایل توسّط دوست لنگرودیم: علیرضا نوربخش
۴. مهر ۱۳۶۴ شمسی / تالار موزهء هنرهای معاصر تهران / اولین مجمع عمومی اعضای اصلی انجمن خوشنویسان ایران / از راست اساتید: عبّاس اخوین، کیخسرو خروش، محمّد سلحشور، سید حسن میرخانی، علیاکبر کاوه، محمد احصایی، عبدالله فرادی / عکّاس: واعظ تهرانی
۵. همان / خروج مرحوم استاد سیّد حسن میرخانی از مجمع مزبور / حضار در صف اوّل عکس: مهدی عطریان، ناصر جواهرپور، روانشاد سید حسن میرخانی، استاد غلامحسین امیرخانی، زندهیاد حمید دیرین
قطعهء نستعلیق/ خط ناصر نوروزیمنش / تذهیب حسین تنکابنی/ مجموعهء دکتر حسن اختیاری
تلاش برای رسیدن به فرمی تازه با عناصر کهن
-----------------
به منجنیق عذاب اندرم چو ابراهیم!
شعر: شهید بلخی
سیاهمشق بر اساس مفردات نستعلیق
و چیدمان ابداعی رضا شیخ محمّدی / تیر ۸۶
تذهیب: استاد سیّد حسین نجومی
-----------------
این شیوه سیاهمشق به رغم برخورداری از موارد شباهت با سیاهمشقهای سنّتی دیدهشده از اساتیدی مانند میرزا غلامرضا و میرحسین ترک همچون: تنظیم سواد و بیاض و رهاکردن برخی نقاط صفحه (خلوت) و تراکم حروف در نقاط دیگر (جلوت) و ایجاد تضاد، به شهادت برخی از اهالی هنر متضمّن تلاشی برای ایجاد فرم و فضایی تازه با حفظ اصالتها و وفاداری به قواعد و بنیادهاست.
بنگرید به عدم حذف نقطهها و همآغوشی نقطهها با حروف. نیز بنگرید به تداخل حروف در نقاط اشتراکشان مانند «هو» که قطعه با آن شروع شده و یک بار هم به صورت مقلوب اجرا شده و دو واو با هم ادغام شدهاند.
بنگرید به شروع تیزی عین «عذاب» از محلّ شروع دایرهی «قاف» منجنیق در سطراوّل و همچنین تداخل حرکت زیر «چو» با میم «اندرم» و الی آخر و الی آخر.
گفتنی است: پست حاضر را در سوم اسفند ۸۶ در این تارنما منتشر کرده بودم؛ اما از آنجا که شبکهٔ استانی قم در ۲۳ خرداد ۹۰ ساعت یازده شب در برنامهٔ «رواق» که به بررسی هنر خط اختصاص داشت، به پخش این سیاهمشق مبادرت ورزید، صلاح دیدم که پست را با ویرایش تازه و افزودن دو سطر با همین مضمون از خودم آپدیت کنم.
«رواق» مصاحبهٔ برخی از اساتید انجمن خوشنویسان قم را بدون نشاندادن آثارشان پخش کرد و با پخش تصویر این سیاهمشق در هر دو حالت نگاتیو و پوزیتیو جای خالی احتمالی مصاحبه با بنده را پر نمود. گاهی ارائهٔ یک اثر، تمامی حرفهایی که میتوانستم بزنبم را نمایندگی میکند.
دوستانی که مایلند برنامهٔ مزبور را در آرشیو خود داشته باشند، به شرکت سروش سیما مراجعه کنند و با ذکر تاریخ پخش در ازای ۲هزار تومان برنامه را روی سی.دی دریافت کنند. بنده اینجور وقتها کپی روی فلشمموری را مطالبه میکنم تا هزار تومان بیشتر نپردازم!
نشر مطلب در ۹۹/۷ در فیسبوک:
https://fb.com/sheikh.khat/photos/a.247713492013877/3305846196200576
سه سیاهمشق از میرحسین خوشنویسباشی (برای فروش)



راست: ابعاد اصلی: ۱۰.۷ در ۲۱.۶ سانتیمتر / قیمت: دوازده میلیون ریال فروخته شد
وسط: ۱۱.۴ در ۲۱.۵ سانتیمتر / بیست میلیون ریال
چپ: ۱۱.۴ در ۲۱.۹ سانتیمتر / بیست و پنج میلیون ریال
عکس یادگاری با قطعهء سمت چپ در دههء دوم تیر ماه ۹۱. این اثر در اختیار یکی از دوستان کلکسیونر اصفهانی بود و به دنبال عرضه در این پست، طالب پیدا کرد و یک دوستدار خطّ قدیمی و مقیم استان فارس، به وساطت و دلّالی بنده خریدش (یک میلیون و پانصد ه.ت + دویست ه.ت)... میتوانستم آدرس خریدار را به فروشنده بدهم و قطعه، تلفنی و بدون رسیدن به دست من رد و بدل شود. (به سیاق خرید و فروشهای تلفنی و رایج در بازار). ولی ترجیح دادم ابتدا به قم پست شود و خودم آن را به فارس ارسال کنم. این کار برای من هزینه داشت و رسیدن قطعه به دست خریدار را به تاءخیر میانداخت؛ ولی به دو دلیل ترجیح داشت که یکیش این بود که بتوانم با قطعه تجدید دیدار کنم و در کارگاهم در قم با آن عکس یادگاری بیندازم!
یک ورق کتابت نستعلیق منسوب به وصال شیرازی یا فرزندانش
علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را؟ (تقدیم به مناسبت میلاد مولی و روز پدر)
اسکن قبل از تذهیب و بعد از تذهیب از دو سیاهمشق خاص از بنده بر اساس غزل معروف شهریار در وصف مولیالموحّدین امیرالموءمنین علی (ع) که به نیّت شرکت در مسابقهء غدیر تبریز در آذر ۸۶ تحریر و توسّط سیّد محمّدحسین سیّدکریمی در ازای ۱۲۰ هزار تومان تذهیب شد.
سیاهمشق بالایی را میتوان «سطر/سیاهمشق» نامید و سیاهمشق پایینی هم در فضایی خاص و با لحاظ جای خالی برای تذهیب نگاشته شده است. بافت و فرم سیاهمشق تحتانی خوشبختانه مورد توجّه دوستم محمود حبیباللّهی - از هنردوستان خوب و فعّال اصفهانی - قرار گرفت. لینک اثر با جلوهء دیگر: اینجا
من و احمد طبا
سلام.
اکثر مواقعی که شما به معرفی یه هنرمند یا مقایسه ی دو تا اثر پرداختید بازدید کننده های سایتتون زیاد بود.تبریک بابت بازدید دیروز.
تا وقتی که پستای "بی سود" و "زرد" و "سخیف" تو این سایت باشه بازدید کننده ها از همون دری که اومدن تو سایت از همون در برمی گردن.
به بازدیدکننده های سایت چه مربوط که که شما با فلان مجله یا روزنامه یا فلان... مصاحبه کردید.اگه خیلی علاقه دارید به نشر افتخاراتتون یه سایت دیگه بزنید به نام "افتخارات شیخ".
ahmad.taba90@yahoo.com
جواب شیخ: درسته. دیروز رکورد زدیم. 2154 بار صفحات وب بازدید داشت و توسط 712 نفر. لینک مربوط به بازدیدها
بابت تبریک'گوییت ممنون. اما بیربطی مصاحبه'هایم با مجلّات و روزنامه'ها را به بازدیدکننده'های وبم نمی'پذیرم. لابلای این گفتگوها نکات و مطالب و اطّلاعات مربوط به خوشنویسی هم گنجانده شده است و به کار دوستداران خوشنویسی می'آید. اگر در خصوص روش «بستن عمامه» (عکس عمامهپیچی شیخ "امیدوار" در مقابل مدرسهء شیخ الاءسلام از آرشیوم در اینجا استفاده شود) مصاحبه کرده و در اینجا درج کرده باشم, جای اعتراض هست که لطفا مربوط حرف بزنید؛ گو اینکه صحبت از مهارت دستارپیچی هم که در خلال سال'های ۶۴ تا ۶۷ کسب کردم، در این وب و در ذیل موضوع «مقاله، یادداشت و خاطره» چه اشکالی دارد؟
چه ایرادی دارد که من از شلوغی این فضا برای تبلیغ خودم و افکارم و به قول شما نشر افتخاراتم سود ببرم؟ اگر افتخارات من افتخار است، چرا باید بترسم از اینکه به آنها مفتخر باشم و ببالم؟
تازه بعضی از این افتخارات را هنوز در اینجا عنوان نکرده'ام. اخیرا در جشنوارهء سراسری هنرهای آسمانی در رشتهء خط نستعلیق حائز رتبهء اول شدم و ضمن دریافت جایزهء نقدی (700 ه.ت وجه نقد + 100 ه.ت بن کتاب که آن را هم در پاساژ قدس قم به پول نقد تبدیل کردم) خوشبختانه در قرعه'کشی برندگان مسابقه هم نامم برای سفر حج درآمد و به یاری «کارفرمای قدر» برای یازده تیر عازم عمره هستم. امروز (25 خرداد) هم با استاد احمد پیله'چی تماس تلفنی داشتم و آدرس محل سکنای «عثمان طه» کاتب مشهور قرآن کریم را در مدینه گرفتم تا با ایشان دیدار کنم و احیانا" خطوطم را ارائه کنم و با ایشان عکس یادگاری بیندازم. اینها جزو زندگی من است. من خودم را و زندگیم را دوست دارم. در این تارنما هم از اول به «آمیزش خط و خاطره» پرداختم. تنها خوشنویس بلاگر یا از معدود خوشنویسان صاحب بلاگ هستم که با شجاعت یا ساده'دلی یا هرچه تو اسم بگذاری، پشت صحنهء معاملات و خرید و فروش آثار هنری را با ذکر قیمت و چک و چانه'ها درج می'کنم و به این حالت می'بالم.
اینجا «بلاگ شیخ» است. هدف شیخ الزاما" خدمت'رسانی و سرویس'دهی به خوشنویسی و خوشنویسان (بی'لحاظ خود شیخ و علایق شیخ و حتی شیطنت'های شیخ) نیست... بلاگ من سفارش میپذیرد؛ اما در وهلهء اول سفارش دل خود را. من مادح خورشیدم؛ از خط تقی و نقی و حسن و حسین تعریف می'کنم؛ اما در نهایت، مداح خودم هستم. اگر آثار فریده حکیمپور را منتشر کردم، در ضمن خواستم آرشیوم را به رخ تو بکشم و نیز دقتم در قراردادن تصاویر و اسکن'ها در هاست'های مختلف در وب و نامگذاریهای دقیق و صفحهآرایی خوب مطلب و نوشتن مطلب در خصوص عکس'ها.
اگر واترمارک میکنم، برای تحمیل خودم بر تصاویر و اسکنهاست. آقا! دست و دلبازی و پخش رایگان و ایثار اگر فضیلت است، واجب که نیست. من این کار مستحب را میخواهم ترک کنم. من گیرم به منابع دسترسی دارم؛ آیا مکلفم به پخش رایگان آنها؟ اصل خوشنویسی فوقش یک کار مستحب است؛ این کارهای فرعیش چطور تکلیف می'شود؟
من این شیوه صداقت'ورزی و شفاف'سازی را ترحیح می'دهم به اینکه اسما" از تعهد به هنر دم بزنم و زیرزیری کاسبی کنم و حافظگفتنی «طبل زیر گلیم» بزنم. 47 سال دارم و تا امروز به این شیوه زیسته'ام و با مشکل جدی هم مواجه نشده'ام. نه تحت پیگرد قانونی بودم؛ نه مشکل خاصی برای خودم و بستگان درجهء یک و دوئم درست شده. با همین روند دوست دارم پیش بروم و تا صدسالگی را با جسم سالم و روح شاداب درک کنم.
احوال و آثار فریده حکیمپور
خط نستعلیق خط دشوار و دیریابی است. «نستعلیق مرا پیر کرد» سطریست تحریرشده از سوی یکی از برادران میرخانی و حاوی وصفالحالی غمبار. موحّدالکتّاب هم در یک مکالمهء درازدامن چندساعته در دی ۸۳ با این حقیر، مراتب بالای هنر خط را «غیور و دفعکنندهء رهپویان پیزوری و زپرتی» توصیف کرد.
صعوبت خط نستعلیق، مشهور و حالت ضربالمثل به خود گرفته است؛ تا آنجا که شجریان - استاد برجستهء آواز ایران - در کتاب «راز مانا» در پاسخ به سوءال خبرنگار که از پرسنگلاخبودن هنر آواز میپرسد، با آنکه بر این حقیقت که: «کار صعب است» صحّه مینهد و حتّی عنوان میکند که راه پرنشیب و فراز موسیقی را بدون استاد گذرانده، معالوصف منصفانه خط نستعلیق را سختترین هنر قلمداد میکند.
شاید این دشواری سبب شده که به شهادت تاریخ، حضور مردان در عرصهء خط بسی چشمگیرتر و موءثرتر باشد. گو اینکه نمیتوان منکر شد که تاریخ هنر «بانوان خوشنویس» چون گوهرشاد دختر
میرعماد (در نستعلیق) و امّسلمه (در خط نسخ) را در حافظه دارد و بدان میبالد.
پیش و عمدتا پس از پیروزی شکوهمند انقلاب شکوهمند اسلامی، عرصهء خوشنویسی نیز شاهد حضور گستردهء بانوان برای طبعآزمایی گردید. با این حال مدارج رشکانگیز این هنر همچنان در تیول جنس مذکّر باقی ماند.
عجبا از آنجا که شکستن قواعد سفت و سخت از سوی قلیلی از نوادر و نوابغ، خود در شمار قواعد است، درخشش حیرتانگیز چند بانو در این حوزه، این ذهنیت را که هنر خوشنویسی دست و بازوی مردانه میطلبد و بس، نقض کرد.
یکی از این بانوان فریده حکیمپور - زادهء قزوین و نشو و نمایافته در این شهر - است که از سوی استاد احمد پیلهچی استعدادیابی شد و تحت تعلیم قرار گرفت و به زودی استعداد بالا و فزون از عرف و عادتش رخ نمود.حکیمپور «نظیرهنویس» خوبیست. حمد میرزا غلامرضا را بسیار پذیرفتنی نمونهسازی کرده (اینجا) که به جراءت در میان بانوان خوشنویس بینظیر است. در تقلید برشهای میرعماد هم دست و ساعد توانایی دارد (اینجا)
امروزه احساس میشود حکیمپور به اندازهء درجهء هنریش مطرح و نامش بر سر زبانها نیست - و این خود جای بررسی و واکاوی دارد - با این حال هر از گاه در مسابقات خوشنویسی به خصوص آنجا که نمونهسازان موفق گویربایی میکنند، این بانوی ۳۸ ساله حضور مییابد و درخشیدن میگیرد.
نگاه به آثار او از دریچهء دوربین عکّاسی رضا شیخ محمّدی به خصوص در قالب چلیپا و دقّت زایدالوصفش در اجرای کلمات و حروف (گیرم سبک نگارش و مشربی که در آن تلمذ کرده و به پختگی رسیده، از نظر برخی مذاقها پسند نشود) چشم را به ضیافت زیبایی میبرد.
نسخ محمدحسین ارسنجانی (1319 قمری)
صحبتهای رضا شیخ محمدی با خبرگزاری ایکنا در خصوص کتیبهنویسی اسلامی
|
كتيبهنويسی؛ از بارزترين نمادهای معماری اسلامی |
|
گروه فرهنگ و هنر: كتيبهنويسی يكی از بارزترين عناصر نمادين معماری اسلامی، بهويژه در مساجد و اماكن متبركه است كه در معماری جديد كمرنگتر از گذشته به آن پرداخته میشود. به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا) شعبه زنجان، كتيبه در اصطلاح هنری، عبارت است از خطوط درشت كه از روی كاغذ و از دست كاتب به روی كاشی منتقل میشود و بر سر در، ديوار و محراب مساجد و اماكن مقدس و ابنيه مهم ديگر قرار میگيرد. خوشنويسی در ايران مايه اصلی تزئينات در فن معماری به حساب میآيد. در دوره اسلامی، اين هنر بيشتر متجلی شده و با استفاده از الفبای عربی اين قالبها را طراحی كردند. |
سطوری از شیخ با یک مضمون (قبل و بعد از تذهیب)

نگارش سه سطر با مضمون واحد (شعر حافظ) بر روی کاغذ تحریر قدیمی در تیر ۸۸ که از استاد رامین مرآتی در کرج گرفتم.
دو اجرا از این سه اجرا را در اختیار تذهیبکاران طاهره عسکری نوری (سمت چپ در شهریور ۸۸) و لیلی عظیمی فهیم (سمت راست) قرار دادم. تابلوی سمت چپی در خلال برگزاری نمایشگاهم در کرمان در زمستان ۸۸ به عادل منصوری ویولونیست به ۷۰ ه.ت فروخته شد. سمت راستی به ۱۳۰ هزار تومان آمادۀ فروش است.
لینک مرتبط (سطر وسطی در پست دیگری در بلاگفا و نظر خاطره توتونچیان در مورد آن): اینجا
لینک فیسبوکی (اجرای این مضمون در قالب قصارمشق توسط حقیر در دی 91): اینجا
برخورد با مجموعهدار بیرحم و خائن
احمد آقای سلطانیان در کامنتدانی وبش مرقوم کرده:
حکایتهای بسیاری از تیغکاری مجموعه داران بر روی آثار ِ در اختیار خود شنیده ام . تیغکاری در راستای سلیقه شخصی یا اعتبار بخشی جدید به اثر یا یک روش کاری در به اصطلاح مرمت اثر و یا اصلا بازی با زلف و کاکل دلبر اسیر شده. مواردی که در موقومه تان به آن اشاره فرمودید از این دست نیستند؟
در پاسخ فرمودهاید:
عرض میکنم:
پژواک صوت و صدای مرحوم مقبور بزرگارتشتاران محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر را تداعی میکند. آیا منظور مبارک از «برخوردی که کردهاید»، تنها یک تنبیه مختصر و پیچاندن گوش مجموعهدار بیرحم و خائن مزبور برای دستگرمی تا رسیدن موعد مجازات اصلی است یا توفیق در نشاندن نامبرده به سر جای خویش؟
لطفا به این سوءال و ابهام که برای حقیر - که ارادتش همچنان به شما باقیست - پیش آمده پاسخ ندهید؛ چون همچنانکه در کامنت به بنده فرموده بودید، بحث بنده و شما مختومه است! (اینجا)
ضمن اینکه شیخ بیهوده گرد و غبار میکند و منظور از «برخورد کردیم» نه یک عملیات انقلابی و انهدامی که تنها «روبرو شدیم و دیدیم» معنا میدهد.
قصارمشق تازه بر روی کلمهء «شیخ مصلحالدین سعدی شیرازی»

گرچه قالب «قصارمشق» برای ایجاد فرم و فضای خوب - البته بر پایهء مفردات مرغوب - هر متن و مضمون کوتاه و بلندی را تاب میآورد، معالوصف عبارات و جملات کوتاه، بهتر و خوشتر در این فورمت با شکل و شمایل خاص و تازه قابل عرضه است.
ظرفیّتپذیری قصارمشق تا بدان جاست که ایدههای جالبی را میتوان بر پایهء آن پیاده کرد و با حاصل برخی از آنها حتی یک نمایشگاه کامل و مستقل را پوشش داد؛ از آن جمله است نگارش ضربالمثلهای رایج در زبان گرانسنگ پارسی و نیز آیات کوتاه، نغز و پرمغز قرآن.
پیرو ذوقورزی چندماههء اخیرم در عرصهء قصارمشقنویسی، اخیرا در خلال چتِ انگیزهزا با یکی از دوستان عزیز خوشنویس، ایدهء نگارش اسامی بزرگان این سرزمین در حوزهء شعر، ادب و فرهنگ، چون نسیمی در خاطر وزیدن گرفت. وقتی جناب استاد حسینی موحّد نیز در مکالمهء چهارساعتهء چند روز پیش، به فرخندگی این ایده صحّه نهادند، تاءخیر و تسویف را روا ندانستم و کار را با نام شیخ مصلحالدّین سعدی شیرازی استارت زدم.
از محصول کار که طبق معمول با اتودزنیهای متعدّد تولید شد، اسکن گرفتم و ۲۵ تصویر از فیگورهای مختلف آن بر اساس تغییر زاویهء تصویر (روتیت rotate) و فلیپ (flip) ایجاد کردم و قصدم عرضهء همهء آنها در نت بود. اما از آنجا که ارائهء تمام تصاویر از سوی همان دوست انگیزهبخش، عدم اعتماد به ذهن جستجوگر مخاطب و ارائهء لقمهء آماده و جویده لقب گرفت، ترجیح دادم تنها تعدادی از آنها را در پست حاضر منتشر کنم. حذف و گزینش به همان عزیز در چت چندساعتهء امروز سپرده شد و او هم سلاّخانه و سختپسندانه تنها دو تصویر را برگزید.
شکستهنستعلیق به خط میثم سلطانی
شکستهنستعلیق به خط امیرمیثم سلطانی
مهر ۱۳۸۸
تذهیب: اسدالله فقیهی
اندازهء اصلی: ۱۸ در ۲۶ سانتیمتر
قصارمشق تازهء شیخ = «تولدت مبارک»
سطر و چلیپا به قلم استاد احمد عبدالرضایی
استاد احمد عبدالرضایی (نشو و نما یافته در قم) از مفاخر خوشنویسی این عهد که در حال حاضر عمدتا در چرخهء پذیرش سفارش کتیبه (به هر دو خط ثلث و نستعلیق) است، سالها در این راه پرسنگلاخ گام نهاده و به قلههای رفیعی از توفیق و کامیابی دست یافته است. عبدالرضایی در سنوات اخیر درگیر نگارش کتیبههای مسجد امام حسن عسکری(ع) در قم است. کتیبههای نستعلیق مصلای بزرگ تهران از آثار به یادماندنی این خوشنویس است. دیدن پست حاضر (سطر و چلیپای تحریرشده به سال ۱۳۷۰ شمسی) در اجابت به درخواست آندسته از دوستان که مایلند اثر قلمی این هنرمند توانا را مشاهده کنند، تنظیم شده است. امید که ناظران را خوش آید.
نمونه غلطگیریها و سرمشقدهیهایم در کلاس تدریسم در انجمن خوشنویسان قم
حکایت سرمشقهایی که در کلاس تدریس خوشنویسی به هنرجویان داده میشود، حکایت شیرینی است. انتخاب مضامین، کیفیت غلطگیری، استفاده از ابزارها و نشانهها و علائمی که تفهیم مطلب را به هنرجو آسان سازد و او را در کمترین زمان ممکن به مقصد و مقصود رساند. در پست حاضر تعدادی از سرمشقهایی که در ماههای اخیر در کلاس روز سهشنبه در انجمن خوشنویسان قم به هنرجویانم دادهام و احیانا غلطگیری بر روی خط آنها تقدیم میشود. امید که بازدیدکنندگان وب را خوش آید:

وصیتنامه / کتابت: رضا شیخ محمدی

شکستهء تحریری به قلم و رقم استاد برجسته سید علیاکبر گلستانه
سیاه مشق تجربه کردم ز هر اندیشهای اثر میرزا غلامرضا اصفهانی mirza qolamreza esfahani
این قطعه بدون رقم از میرزا غلامرضا اصفهانی را که استاد احمد عبدالرضایی در پشت قطعه، انتسابش را به میرزا غلامرضا تاءیید کرده است، چند سال قبل، از استاد خوشنویسیام جناب احمد پیلهچی به یک میلیون تومان ابتیاع کردم. ایشان از سر لطف اجازه دادند وجه آن را به تدریج در اختیارشان بگذارم. قطعه با آنکه فاقد دایره است، استادی مرحوم میرزا غلامرضا باعث شده که این خلل آنقدرها خودش را نشان ندهد و ترکیببندی فوقالعادهی اثر، نقص کمبود دایره را جبران کند. به خصوص نیمهی فوقانی این سیاهمشق بسیار استادانه ترکیب شده است. تذهیب قطعه از استاد رامین مرآتی ramin merati و با طلا انجام شده است. شنیدم مرآتی از این تذهیب به عنوان یکی از بهترین کارهایش یاد میکند. قطعه را حدود ۲۰ سال قبل و در وقتی که فاقد تذهیب بوده، آقای امیر عاملی کلکسیونر قزوینی از آقای مهدیپور مجموعهدار قزوینی مقیم تهران به ۱۰۰۰ تومان میخرد و بعد به دست تذهیبکار میسپرد.
مدتی بعد قطعه را به آقای احمد ابوطالبیان مجموعهدار قزوینی میفروشد و چندی بعد به ۳۵۰ هزارتومان از او میخرد! بعد به آقای احمد پیلهچی به میزان بالاتر میفروشد. نوبت بعد این قطعه به دست حقیر میرسد که بیش از یک سال در اختیار داشتم و بعد در خلال یک معامله به آقای امیر عاملی به حدود یک و نیم میلیون تومان فروختم. این سیاهمشق چند ماه قبل (تاریخ اکنون: خرداد ۸۶) در یک مجموعهپوستر که بابک حجازی در کرج از آثار میرزا غلامرضا چاپ کرد، آمد. تاریخ قبلی پست: ۱۸ فروردین ۱۳۸۵
قصارمشق تازهء شیخ بر روی مصراع مولانا عبدالقادر بیدل دهلوی

مصراع «عاقبت خواهم بدان الفتسرا محمل کشید» از: بیدل دهلوی
تحریر: اواخر اردیبهشت ۹۰ / اندازهء اصلی: ۱۴ در ۱۵ سانتیمتر / اندازهء قلم: ۸ میلیمترقیمت: ۹۰ هزار تومان فروخته شد در یک مزایده به ۱۵۰ هزار تومان
تصاویر بازدید نگارندهء وب از آرامگاه بیدل در دهلی نو در خلال سفر به هندوستان / تیر ۱۳۸۹


نامهام به وحید عباسی ساکن هلند در ۲۸ بهمن ۹۰:
http://s1.picofile.com/file/7304701498/asl_sheikh_she_bidel_dehlavi_entekhabe_nasim_sheibani_r211.jpg
سلام وحید. این لینک، اسکن اصلی قصارمشقی است که بر اساس مصراع «عاقبت خواهم بدان الفتسرا محمل کشید» ازمولانا عبدالقادر بیدل دهلوی نوشتهام. مایلم این اثر را به هر کیفیت که مایلی و با هر نرمافزار گرافیکی که صلاح میدونی و با هر رنگبندی و افهای که دوست داری به اثری در خور بیدل تبدیل کنی. اگر دوست داشتی از برخی از تصاویر زیر هم که در خلال بازدید بنده از آرامگاه بیدل در دهلی نو در طی سفر به هندوستان در تیر ۱۳۸۹برداشت شده هم استفاده کن و اگر صلاح نمیدانی استفاده نکن. دستت برای هر ابتکاری باز است ولی دوست دارم اثری باشد که بعدها قابلیت چاپ هم داشته باشد. ممنون و پیشاپیش از زحمتی که دادم عذرخواهم.
اواخر بهمن 90. رضا شیخ محمدی
لینک مرتبط >>> اینجا
خط شیخ و تذهیب محسن روزگرد
غلام نرگس مست تو تاجدارانند / خراب بادهء لعل تو هوشیارانند (حافظ)
خط: شیخ / مهر ۸۹
تذهیب: محسن روزگرد / بهار ۹۰ / دستمزد: ۹۰ ه.ت
اندازهء اصلی: ۲۵ در ۲۱ سانتیمتر / قیمت اثر: ۲۰۰ هزار تومان
قصارمشق جدید (فلک به مردم نادان دهد زمام مراد)
تصویر راست: فلک به مردم نادان دهد زمام مراد / تو اهل دانش و فضلی همین گناهت بس (حافظ)اندازهء اصلی: ۲۳ در ۱۲ سانتیمتر / اندازهء قلم: ۱۳ میلیمتر
اجرا: ۱۷ اردیبهشت ۹۰ / اسکن اصلی >>> اینجا / لینک مرتبط: اینجا
تصویر چپ: نسخهء بعد از تذهیب توسط محسن روزگرد / اجرای تذهیب: سال ۹۱ / دستمزد: ۱۵۰ هزار تومان / اندازهء اصلی: ۳۰ در ۲۰.۵ سانتیمتر / سرنوشت قطعه: فروش در خلال آثار متعددی از خودم به ثمن بخس به غیاث علوی در قم بابت تاءمین بدهیهایم در بهار ۹۲
پنج قطعه تقدیم به آستان صدّیقهء طاهره(س) به مناسبت شهادت جانسوزشان

قطعهء ۱ و ۲ : بیت و مصراع از: آیةالله کمپانی / خط: رضا شیخ محمّدی / سمت راست: مرداد ۸۴ / تذهیب: علیرضا صادقی / سمت چپ: تیر ۸۳ / تذهیب: فاطمه شریعتی (۸۶ شمسی) قطعهء :
خط: شیخ / تذهیب: استاد سیّد حسین نجومی
قطعهء ۴: سطر رضا شیخ محمّدی / ماه و سال تحریر: مرداد ۱۳۸۴ شمسی / شعر: آیةالله کمپانی در وصف صدّیقهء طاهره فاطمهء زهرا (س) / تذهیب: زهرا بیات (نگارگر اراکی)، زمستان ۸۹
ابعاد اصلی اثر: ۴۱.۵x۱۱.۵ سانتیمتر
قطعهء ۵: سطر تحریرشده توسّط حقیر
تاریخ تحریر : بهمن ۸۸
گل و مرغ (گل نرگس) : نسرین حقیقت (نگارگر قزوینی)، زمستان ۸۹
ابعاد اصلی : ۲۵x۱۵.۵ سانتیمتر تاریخ قبلی پست: ۲۷ اردیبهشت ۸۹
معلّم باغبان باغ عشق است!
هفتهء معلم همزمان با دوازده اردیبهشت آغاز میشود. در این پست یک اثر خوشنویسی در قالب نستعلیق به قلم دوستم علی رضائیان در تلفیق با افههای گرافیکی که توسّط بنده انجام شده، به خلق اثری مناسب برای اهدا به معلم انجامیده است. نسخهء اصلی این اثر را رضائیان برای مرتضی ترابی هنرجوی نوجوان خوشنویسی در اردیبهشت ۸۷ نگاشته است.
تاءثیر خطبازی در رونق کارخانهء خوشنویسی


دوست عراقی/ ایرانیم سیّد محمّد حسینی که بارها در این وب از او با لقب خطباز یاد کردهام، در شمار کسانی است که خود دستی در تولید آثار هنری در عرصهء خوشنویسی ندارد؛ ولی ضمن اینکه در قالب خرید و فروش آثار خوشنویسی روزگار میگذراند، به رونق این کارخانه کمک میکند.
تقارن آشنایی بنده با او با دورهء ذوقآزماییم در سیاهمشقهای خاص سبب شد که در خلال مبادلات و معاملاتم با او، این آثار هم داخل شود. به زودی خطباز با مسرّت اعلام کرد که برای این سیاهمشقها خریداران خوبی حتی در کشورهای عربی پیدا کرده است. او مرا به تولید هر چه بیشتر این دسته آثار خصوصا با مضامین قرآنی تشویق کرد و حتی قول با تواءم با عمل ِ مساعد داد که برایم کاغذ دستساز و حتّی مرکّب ترکیّهای از همان نوع که اوزجای با آن تحریر میکند، خواهد آورد. دو تصویر سمت چپ، مربوط به یکی از این دسته آثار است که سفارش نگاشتن آن را حسینی به من داد. یکی از آنها فاقد تذهیب و قطعهبندی و هنگام تحویل اثر به خطباز تهیّه شده و تصویر سمت چپ چند ماه بعد؛ پس از آنکه خطباز قطعه را برای قطعهبندی در اختیار استاد روحالله فاضلی وادقانی قرار داد. ابعاد اثر: 34x45.5 است.
گفتنی است ماهها قبل از تحویل این اثر به حسینی، سطری با مضمون ِ «صراف هنر باش نه سمسار هنر» بر اساس سرودهء استاد حسینی موحد تحریر کرده و در خلال معاملهای به خطباز داده بودم. وقتی سیاهمشق فوقالذّکر تولید شد، خطباز حاضر شد در ازای آن، قطعهء صراف هنر را به من برگرداند. البته بعدها این سطر را به «امیر هزاوه» رئیس گالری ماندگار اراک فروختم.
مصاحبهء بنده با روزنامهء جوان
آیةالکرسی يه خط شیخ (با قلم نیم میلیمتر) / تذهیب ندا داودآبادی
قصارمشق تازهء شیخ (به نام خداوند جان و خرد)

«به نام خداوند جان و خرد» مصراع جاودانهء فردوسی بزرگ در سایهء مباحث مبسوط خوشنویسی و کلنجارهای متعدّد از طریق چت با نسیم شیبانی کاربر ذوقمند و باریکاندیش نت، به خلق قصارمشق حاضر منتهی شد.
نامهام به میترا محمدی در ۲۸ بهمن ۹۰:
http://s1.picofile.com/file/7304685050/asl_qesarmashq_sheikh_be_naame_khoda_r211.jpg
سلام میترا. این لینک مربوط به اسکن اصلی از قطعه خط «به نام خداوند جان و خرد» سرودهء فردوسی طوسی و خط نستعلیق بنده است. دوست دارم اینو به هر کیفیت که مایلی و با هر نرمافزار گرافیکی که صلاح میدونی و با هر رنگبندی و افهای که دوست داری به اثری که درخور فردوسی بزرگ هست، تبدیل کنی. ممنون و بای
فعلن ارتباط با خانم میترا به تولید اثری نینجامیده است.
اصل قطعه را به دوست نگارگر قمی «محسن روزگرد» (برگزیدهء نگارگران استان قم در دوسالانهء نگارگری) سپردم. ایشان نخست کاغذ را با رنگ موسوم به «جوهری» که حلّال آن آب و رنگکردن کاغذی که روی آن خط نوشته شده با آن قدری ریسک دارد، رنگ کرد و سپس با استفاده از رنگ آکرولیک به همراه آبرنگ و گواش، از عنصر سیمرغ که از شخصیّتهای شاهنامه و مرتبط با فردوسی است، در تشعیر این اثر سود برد. پیش از آنکه کار را برای تذهیب از بنده تحویل بگیرد، عنوان کرد که رفتن به سراغ اشعار فردوسی برای تذهیب سختی خاصّ خود را دارد. اندازهء اصلی قطعه ۱۹ در ۲۲ سانتیمتر و دستمزد تشعیر آن ۲۰۰ هزار تومان و قیمت اثر برای فروش ۳۰۰ ه.ت است.
در خرداد ۹۲ اسکن اصلی اثر را برای جوان خوشقریحهای که تازه باهاش آشنا شدم، فرستادم به همراه این نامه:
سلام بر حامد باقرزادهء عزیز... در ادامهء صحبتی که در نگارستان اشراق در روز دیدار با استاد مجتبی ملکزاده در قم داشتیم و کارهای قشنگتو دیدم، لطف کن و کار زیر رو با افههای مطلوب فتوشاپی و با سلیقهء خودت به پوسترهای قشنگی تبدیل کن و حاصل کار رو با رزولاسیون بالا وسایز بزرگ برایم ایمیل کن... سپاس
در اواخر خرداد حاصل کار را برایم ایمیل کرد که مشاهده میکنید.
نورپردازی اریب

استفاده از نورپردازی اریب در هنگام اسکن از قطعات قدیمی (مگه اثر ارائهشده در این پستَ قدیمی است؟ کمک میکند که غلظت مرکّب و برجستگی نشاستهء ترکخورده اثر، خودش را بیشتر نشان دهد. تصاویر ارائهشده در این پست سمت راستی با نورپردازی اریب و سمت چپی با نورپردازی از روبرو اسکن شده است.
بسم الله الرحمن الرحیم به خط ثلث حسین کاشانی آزاد و تذهیب استاد حسین تنکابنی
حمد استاد امیر فلسفی با دو اجرا

سمت راست: سورهی مبارکهی حمد به قلم و رقم استاد امیر فلسفیو تذهیب طلای روحالله فاضلی وادقانی قیمت: ۳ میلیون تومان
سمت چپ: همان سوره به قلم همان کاتبتذهیب حسنی / از مجموعهء سهیلا احمدی (یزد)
قیمت: چهار و نیم میلیون تومان
سطر نستعلیق به خط استاد مرحوم سید حسن میرخانی
امامزاده صالح تجریش و خط استاد فضائلی

قلمزنی کار اصفهان
به خط ثلث استاد مرحوم حبیباللّه فضائلی
در ِ ورودی امامزاده صالح / تهران، میدان تجریش
تصویر در ۲۵ فروردین سال جاری عکّاسی شده است.
چارقل الوان
قصارمشق تازهء شیخ بر روی آیهء فالله خیر حافظا و هو ارحم الراحمین
فالله ُخیر ٌحافظا و هو اءرحم الراحمین
خط: رضا شیخ محمّدی / تاریخ اجرا: بهار ۹۰
این اثر اجرای عناصر نستعلیق در فرم و فضای خطّ ثلث و تلاشی برای کاربردیکردن خط نستعلیق در قالب فاخر کتیبهء مساجد است. دوستان ثلثنویسم همچون محمّدتقی اسدی و ابوالفضل احمدی این اثر را مثبت ارزیابی کردند. / اسکن اصلی >> اینجا
لینک فیسبوکی (اثر بعد از انجام کار گرافیکی توسط آمنه صدری بر روی آن): اینجا
پوستر آمنه صدری: اینجا

































از قدیمیترین بلاگهای خوشنویسی در بلاگفاست. شاهدش ثبت نام کاربری khat... گرچه با ظهور فیسبوک بخشی از توانم مصروف صفحهٔ fb.me/sheikh.khat شد و مدّتی بعد با فراگیرشدن شبکههای اجتماعی موبایلی، رفتم سراغ تلگرام: t.me/shkhs و اینستاگرام: _instagram/_pic ولی همچنان از نظر برخی دوستان، وبلاگ حاضر که دوماین sheikh.ir هم سالهاست رویش ریدایرکت شده، ارزشهای خود را حفظ کرده است. 9612